Notule

Sojawerkgroepvergadering

gehou om 10h00 op 12 April 2016 in die Konferensielokaal, PNS-kantoorgebou, Woodmead


  1. Opening

    Mnr Gerhard Keun open die vergadering met gebed.

  2. Verwelkoming

    Die Voorsitter, Mnr GJH Scholtemeijer, heet almal welkom by die tweede vergadering van die Sojawerkgroep van die jaar. Hy verwelkom in die besonder vir Me Wiehahn van Pioneer, en vir Mnr Stiles van BASF.

  3. Presensie

    Teenwoordig
    Mnr GJH Scholtemeijer Voorsitter
    Mnr J Botma Produsent: Vrystaat
    Mnr C Cloete Dow AgroSciences
    Mnr G de Beer PNS-Kontrakteur
    Dr J Dreyer PNS
    Mnr CJ du Plessis Produsent: KwaZulu-Natal
    Mnr JA du Plessis Produsent: Noordwes
    Mnr N Hawkins SAGIS
    Mnr M Jansen van Rensburg Dept Landbou: Mpumalanga
    Mnr G Keun Hoof Uitvoerende Beampte
    Me W Louw SAGL
    Mnr J Prinsloo Dow AgroSciences
    Mnr T Prinsloo LNR-IGG
    Mnr J Rankin Produsent: Noordwes
    Mnr G Roos Produsent: Mpumalanga
    Me M Scheepers DAFF
    Mnr S Stiles BASF
    Dr DB Strydom GraanSA
    Me R van Vuuren Madumbi
    Mnr APG van Zyl Produsent: Noord-Kaap
    Me N Wiehahn Pioneer
    Me E Harmse PNS-Kontrakteur

    Verskonings
    Me R Beukes DAFF
    Dr E Briedenhann PNS
    Mnr HP Conradie Produsent: Mpumalanga
    Me A de Beer LNR-IGG
    Dr J de Kock PNS
    Mnr G Engelbrecht K2-Saadbemarking
    Mnr W Engelbrecht K2-Saadbemarking
    Mnr B Germishuys BASF
    Mnr J Grey Produsent: Mpumalanga
    Mnr C Havenga PNS
    Mnr C Jacobs Produsent: Vrystaat
    Dr S Lamprecht LNR-NIPB
    Mnr C Louw GraanSA
    Prof F Meyer PNS
    Me M Purnell Agbiz Grain
    Mnr C Sturgess JSE
    Mnr J Swanepoel Produsent: Noordwes
    Mnr D van der Westhuizen Produsent: Mpumalanga
    Mnr C van Rooyen Landbouweekblad
    Mnr WF van Wyk PNS-kontrakteur

  4. Personalia

    Daar word met dank kennis geneem dat Mnr Jan Botma goed herstel het na die motorongeluk waarin hy betrokke was.

  5. Vasstelling van die sakelys

    Die sakelys word aanvaar, sonder enige wysigings of toevoegings.

  6. Goedkeuring van die notule

    1. Notule van die sojawerkgroepvergadering van 27 Januarie 2016 en verwysing na webblad

      Besluit:

      1. Die notule van die vergadering van die Sojawerkgroep gehou op 27 Januarie 2016 word as gelese beskou en goedgekeur, en na die Bemarkingskomitee verwys, vir plasing op die webblad van die PNS.

  7. Huidige prys van sojabone – internasionaal en plaaslik

    Dr Strydom sê die algemene gevoel is dat voldoende sojabone beskikbaar is op internasionale markte. Hy noem dat die verwantskap tussen groente-olies en saad tans 'n groot rol speel. Hy sê dit wil voorkom asof minder sonneblomolie ingevoer sal word, wat die situasie meer aan­treklik maak vir plaaslike persers. Hy noem dat die huidige prys van sojabone te staan kom op R5 780 per ton.

    Dr Strydom rapporteer dat die Brasiliaanse wisselkoers die vorige week ingeplof het, met internasionale handelaars wat gretig is om Brasi­liaanse sojabone teen gunstige pryse aan te koop.

    Mnr Hawkins noem dat die Argentynse sojaboonoes waarskynlik heelwat groter sal wees as wat verwag word.

  8. SAGIS

    Mnr Hawkins bied 'n oorsig aan van die nasionale en internasionale vraag- en aanbodsituasie van sojabone, en van die huidige stand van sake ten opsigte van produsentelewerings, soos gemeet teen die amptelike oesskattingsdata. Hy verskaf onder andere ook inligting oor plaaslike verbruiksyfers, oor plaaslike en internasionale pryse, en oor in- en uitvoere. Kennis word geneem dat dié en ander data ook ge­publiseer word op die SAGIS-webblad (SAGIS-webblad).

    Mnr Roos noem dat hy die afgelope paar weke opnuut tot die besef gekom het dat die proteïeninhoud van sojabone vanuit verskillende gebiede wissel.

    Kennis word voorts geneem van die SAGIS Weeklikse Bulletin gedateer 31 Maart 2016, van die Maandelikse Bulletin van opgawe-inligting, gedateer 29 Maart, en van die South African Supply and Demand Estimates Reports vir Januarie, Februarie en Maart 2016.

  9. Weer- en klimaatsvooruitskouing

    Mnr Botma bied 'n oorsig van die plaaslike weerver­wagtinge vir 2016. Hy noem dat seetemperature koeler word, wat daarop dui dat La Niña-weerstoestande moontlik mag voorlê. Hy voeg egter by dat dit op die huidige stadium nog té vroeg is om met sekerheid te kan sê dat 'n natter seisoen aan die kom is.

    Mnr Botma sê dit is duidelik dat groot veranderings in die natuur voorkom, met globale veranderings wat veel erger is as wat besef word. Hy noem dat globale gemiddelde temperature bepaald 'n stygende tendens toon.

    Mnr Botma spreek die hoop uit dat reënval meer normaal sal wees in die komende produksieseisoen.

    Mnr Jozeph du Plessis noem dat die suidelike dele van Noordwes en die noordwestelike gebiede van die Vrystaat in 2011 laas bogemiddelde reënval gehad het, met ondergemiddelde reënval wat vanaf 2012 tot die huidige gemeet is. Hy sê die ondervogvlakke is tans waarskynlik die laagste wat dit ooit was, met heelwat dorpe wat sonder water is en boorgate wat opgedroog het. Hy noem dat die produsente in sy gebied baie staatmaak op opgegaarde vog op oorlêlande, spesifiek met die oog op sojaverbouing. Hy sê selfs lande wat oorgelê het, beskik slegs oor 30 tot 40% van veldkapasiteit, met die nagenoeg 300mm reën wat tot dusver in die huidige seisoen gemeet is.

    Mnr Botma sê syns insiens sal bonormale vlakke reën moet neersak voordat die uiters lae vlakke ondervog sal begin normaliseer.

  10. Oesskattings

    1. Nuutste oesskattings

      Kennis word geneem van die hersiene oppervlakte- en derde produksieskatting vir somergewasse vir 2016, wat vrygestel is op 30 Maart 2016.

      Me Scheepers sê volgens die nuutste oesskatting beloop die oppervlakte beplant met sojabone 502 800 hektare, terwyl die produk­sieskatting 691 750 ton beloop, wat die kleinste oes sedert 2012 se 650 000 ton is.

      Me Scheepers verwys na die tabel waarin die produksieskatting per provinsie gereflekteer word. Sy sê die aantal hektare beplant in 2016 toon 'n aansienlike afname vanaf 2015 se 687 300 hektare na 502 800 hektare, wat dui op 'n vermindering van 184 500 hektare. Sy noem dat die grootste afname in die Vrystaat was, waar die sojaboonhektare met 131 000 verminder het, en wél vanaf 305 000 na 174 000 hektare. Sy sê in Noordwes is 19 500 minder sojaboonhektare aangeplant, en het die sojaboonoppervlakte afgeneem vanaf 2015 se 35 000 na 15 500 hektare. Sy noem dat sojaboonaanplantings in KwaZuluNatal met 14 000 hektare verminder het na 28 000 hektare.

      Me Scheepers rapporteer dat die hoogste sojaboonoes in Mpumalanga verwag word, met 'n verwagte produksie van 360 000 ton, teenoor 2015 se 389 900 ton. Sy sê na verwagting sal Vrystaatse sojaboonproduksie met 209 400 ton afneem, en wel vanaf 2015 se 366 000 ton na 156 600 ton. Sy noem dat sojaboonproduksie in KwaZulu-Natal na verwagting met 44 100 ton sal afneem na 58 800 ton. Sy meld voorts dat sojaboonproduksie ook gedaal het in Noordwes, Gauteng en Limpopo, en dat die totale plaaslike sojaboon­produksie in 2016 na verwagting met 378 250 ton sal afneem na 691 750 ton. Sy sê volgens die Oesskattingskomitee sal Mpuma­langa verantwoordelik wees vir 52% van totale sojaboonproduksie in die huidige seisoen, die Vrystaat vir 23%, KwaZulu-Natal vir 8%, Gauteng vir 7% en Limpopo vir 6%.

      Me Scheepers noem dat sojaboonproduksie in Mpumalanga, die Vrystaat, KwaZulu-Natal, Gauteng, Limpopo en Noodwes 'n duidelike stygende tendens oor tyd toon.

      Me Scheepers verskaf voorts 'n oorsig van die verhouding tussen sojaboon- en mielie-oppervlaktes in 2006, 2011 en 2016. Sy sê in die Vrystaat was die verhouding 8:92 in 2006, in 2011 12:88, en in 2016

      20:80; in Mpumalanga 29:71, 30:70 en 33:67; in Gauteng 8:92, 11:89 en 18:82; met 'n effense daling in KwaZulu-Natal vanaf 30:70 in 2006 na 25:75 in 2016 en in Limpopo, waar die verhouding gedaal het vanaf 43:57 in 2006 na 23:77 in 2016.

      Me Scheepers verskaf ten slotte 'n oorsig van die brutowaarde van mielies, koring, sonneblomsaad, sojabone en grondbone as persentasie van totale akkerbou vanaf 2010 tot 2015.

      Die Voorsitter bedank Me Scheepers vir die interessante inligting wat sy verskaf het.

      Die Voorsitter versoek Me Scheepers om tydens 'n volgende vergadering inligting te verskaf oor die nasionale verhouding tussen sojaboon- en mielie-oppervlaktes vir 2006, 2011 en 2016. Hy sê die PNS het sy sojaboonskatting van nagenoeg twee miljoen ton sojabone vir 2020 gebaseer op 'n moontlike verhouding van 30% sojaboon- en 70% mielieaanplantings.

      1. Dat terugvoering ingewag word na aanleiding van die versoek dat inligting verskaf word oor die nasionale verhouding tussen sojaboon- en mielie-oppervlaktes vir 2006, 2011 en 2016.

        Mee Scheepers of Beukes
        Sojawerkgroep

  11. Produsente-aangeleenthede

    1. KwaZulu-Natal

      1. Algemeen

        Die Voorsitter sê volgens die nuutste skatting sal KwaZulu-Natal in die huidige seisoen 'n produksie van 58 800 ton sojabone op 28 000 hektare behaal.

        Mnr Du Plessis noem dat heelwat produsente in dié provinsie mielies geplant het, weens hoë mieliepryse. Hy is van mening dat die sojaboon:mielieverhouding min of meer dieselfde sal bly, aangesien wisselbou 'n geïntegreerde praktyk by meeste KwaZulu-Natalse produsente is. Hy sê die groot probleem is dat damoppervlaktes baie laag is, met min goeie reën wat neergesak het. Hy noem dat daar nie veel ondergrondse water vir besproeiing in die provinsie is nie, met die gevolg dat die produsente moet staatmaak op damme.

        Mnr Du Plessis spreek sy kommer uit oor die feit dat talle produsente wat reeds geoes het, minder geoes het as wat hulle verwag het.

    2. Mpumalanga en Gauteng

      1. Algemeen

        Die Voorsitter sê volgens die Oesskattingskomitee het produsente in Mpumalanga slegs 5 000 hektare minder sojabone geplant, met produksie wat met nagenoeg 30 000 ton sal afneem. Hy verneem in welke mate die witmielieprys sojaboon­produsente se denke sal affekteer.

        Mnr Roos sê syns insiens sal die geelmielieprys hoër wees as dié van witmielies, indien die komende produksieseisoen 'n normale jaar sou wees. Hy rapporteer dat hy in 'n mate teleurgesteld is met die sojaboonopbrengste wat tot dusver op sy plaas gestroop is. Hy sê tussen Carolina, Wonderfontein en Chrissiesmeer het die sojabone die beste in jare vertoon, terwyl veral die noorde van Middelburg baie swaar gekry het, met oeste van 200-300kg wat per hektaar gestroop word. Hy noem dat verminderde bewerking al hoe meer belangrik word in die Hoëveld, met sojabone wat 'n inherente deel hiervan uitmaak.

        Mnr Jansen van Rensburg is van mening dat prysverhoudings bepalend sal wees in gewaskeuses.

        Dr Strydom rapporteer dat Mnr Jan Grey aan hom te kenne gegee het dat hy nog tevrede is met die sojabone wat hy geplant het, hoewel daar tóg produsente in sy gebied is met wie dit nie heeltemal so goed gaan nie. Hy is in ooreenstemming dat prys 'n groot invloed sal uitoefen op produsente se gewaskeuses, hoewel die risiko van pryse wat hoog begin maar laag eindig in gedagte gehou moet word. Hy sê syns insiens is mielies se beweegruimte baie groter as dié van sojabone.

        Mnr Roos noem dat Sclerotinia steeds 'n kopseer bly. Hy sê hoewel die toediening van chemikalieë deur die spilpunt baie effektief was, is baie water in die proses gebruik.

    3. Noordwes- en Limpopoprovinsie

      1. Algemeen

        Kennis is reeds geneem dat die sojaboonoppervlakte in die Noordwes met 19 500 hektare afgeneem het na 15 500, en dat 'n totale produksie van 13 950 ton verwag word, teenoor die vorige seisoen se 52 500 ton sojabone. Die aantal hektare onder sojabone in Limpopo beloop 16 000, met 'n verwagte produksie van 38 400 ton.

        Mnr De Beer noem dat dit steeds baie droog is in die Noordwesprovinsie.

        Mnr Rankin is van mening dat sojaboonproduksie in die Noordwes min nuwe toetreders sal hê in die komende seisoen, juis as gevolg van die droogtes van die afgelope paar jare. Hy sê prys is ook 'n belangrike faktor, met produksiefinansiering wat na verwagting beperk sal word.

        Mnr Jozeph du Plessis is van mening dat die Noordwesprovinsie heelwat potensiaal bied vir die uitbreiding van sojaboon­verbouing, met die regte cultivars. Hy sê pro rata-gewys behoort die provinsie te beweeg na 'n 20:80 sojaboon:mielieverhou­ding, mits sojabone winsgewend genoeg is. Hy noem dat daar die afgelope paar jaar 'n ongekende opgewondenheid en positiwiteit is teenoor sojabone. Hy sê die saadmaatskappye het reeds die afgelope paar jaar 'n baie goeie aanduiding gekry van die cultivars wat wél met sukses verbou kan word in die gebied. Hy noem dat Dr Jarvie van Pannar tot die besef gekom het dat sekere cultivars, wat 'n baie sterker en dieper wortelstelsel het as ander, besonder geskik is vir verbouing in Noord­wes. Hy sê die enkele grootste probleem in daardie gebied is knopwortelaalwurms. Hy sê syns insiens moet gefokus word op aalwurmbeheer op sojabone, met die ontwikkeling van 'n omvattende program, wat chemiese beheer, wat nie skade doen aan inokulering nie, insluit.

        Die Voorsitter noem dat hy die belangrikste sojaboonsaadmaatskappye attent gemaak het daarop dat knopwortelaalwurm as 'n hoë prioriteit beskou moet word.

        Dr Dreyer noem dat by die plaaslike sojaboonsaadmaatskappye aanbeveel is dat sojabooncultivars evalueer word vir knop­wortelaalwurmweerstandbiedendheid. Hy sê die nodige fasiliteite is beskikbaar by Prof Fourie, wat verbonde is aan die Noordwesuniversiteit.

        Me Van Vuuren verneem of produsente probleme ervaar het met swak nodulering in die hoë temperature en droogte. Die produsente is in ooreenstemming dat nodulering oor die algemeen swak was.

        Mnr Jozeph du Plessis noem dat Noordwes se produsente in ooreenstemming is dat plantdiepte 'n groot rol speel in die oor­lewing van entstof, met saad wat op 'n horisontale drievingerdiepte geplant word. Hy sê die algemene ervaring is dat die belangrikste bewese entstofmaatskappye oor inokulante met baie goeie kwaliteite beskik.

    4. Vrystaat

      1. Algemeen

        Mnr Botma rapporteer dat die sojabone wat tans op die lande staan sleg lyk, met pitte wat oor die algemeen oneweredig is. Hy is in ooreenstemming dat finansiering 'n groot rol gaan speel in die komende seisoen.

        Mnr Botma sê syns insiens moet 'n cultivar wat konstant goed presteer deel van die produsent se praktykvoering uitmaak, veral in die westelike gebiede.

    5. Oos- en Noord-Kaap en Suid-Westelike distrikte

      1. Algemeen

        Mnr Van Zyl rapporteer dat hy 'n afname van nematodes waargeneem het as gevolg van die bewaringslandboupraktyke wat hy toepas. Hy sê hy het tydens die vorige vergadering rapporteer dat nagenoeg 30% van die normale sojaboonaanplantings in die Noord-Kaap aangeplant is, as gevolg van toenemende Sclerotiniadruk.

        Mnr Van Zyl sê damvlakke in sy gebied sal hoofbrekens tot gevolg hê, indien daar nie goeie reën val en daar nie goeie afloop­water is nie. Hy noem dat moontlike waterkwotas die produsente in die gesig sal staar. Hy wys daarop dat sojabone se waterbehoefte minder is as dié van mielies, met sojaverbouing wat moontlik kan uitbrei.

  12. Navorsing

    1. Nasionale cultivarproewe 2015-2016

      Mnr Prinsloo rapporteer dat die sojabooncultivar­evaluasieproewe tans geoes word. Hy sê daar is tydens die vorige vergadering ge­noem dat drie proewe nie geplant kon word weens die droogte nie. Hy noem ook dat 'n haelstorm die proewe by Cedara getref het. Hy sê daar is waargeneem dat daar verskille was in die prestasie van die onderskeie cultivars in die erge droogte. Hy is in ooreenstem­ming dat cultivars ingedeel moet word volgens klimaatsones. Hy sê hoewel insekskade voorgekom het by die lokaliteit in Beestekraal, sal daar waarskynlik geoes kan word.

      Dr Strydom spreek GraanSA se dank uit teenoor die PNS, vir die ondersteuning wat met Drs Lamprecht en Tewoldemedhin se aan­bieding verleen is tydens 'n vergadering van GraanSA se Sojaboon- en Sonneblomspesialiswerkgroep.

    2. Roes

      Dr Dreyer bevestig dat die PNS se sojaboonroespamflet hersien en opdateer is. Mnr Keun sê die pamflet is op die PNS se webblad gepubliseer, met harde kopieë wat wyd versprei sal word.

    3. Biobrandstowwe

      Geen verslaglewering.

    4. Sojaboonwebstudie / Onderwerpe vir webstudies


      (Besluit 12.4.1 van die Sojawerkgroepnotule van 27 Januarie 2016)

      Die Voorsitter reël dat die saak rakende die publikasie van 'n artikel oor onkruidbeheer in uitermatig warm tye oorstaan.

      Mnr Botma noem dat die kwessie van onkruidbeheer in uitermatig warm tye 'n groot probleem is in sy gebied, met tot een liter meer onkruiddoder wat gespuit moet word om effektiwiteit te bekom. Hy is van mening dat proewe in hierdie verband gedoen moet word, aangesien geen riglyne tans beskikbaar is oor onkruidbeheer in hitte- en droogtetoestande nie.

      Dr Dreyer sê Dr Knesevic van die Universiteit van Nebraska, wat opgetree het tydens die PNS se Sojaboonsimposia van 2015, het klem gelê daarop dat goeie, aktiewe fotosintese noodsaaklik is vir die effektiewe werking van onkruiddoders. Hy is van mening dat daar na aanleiding hiervan met redelike sekerheid gestel kan word dat dit nie help om onkruiddoder in die nag toe te dien nie.

      Mnr Stiles noem dat hitte en droogte bepaald 'n nadelige effek het op vooropkomsonkruiddoders.

      Besluit:

      1. Dat 'n artikel oor onkruidbeheer in uitermatig warm tye in die SAGraan en in die Landbouweekblad gepubliseer word.

        Drs De Kock, Dreyer
        Tegnologiekomitee
        Sojawerkgroep

    5. Sclerotinia

      Geen verslaglewering.

  13. Saad

    Geen verslaglewering.

  14. Tegnologie-oordrag

    1. Inligtingsdae 2016: Datums en reklame

      Kennis word geneem van die datums van inligtingsdae wat tot dusver vir 2016 beplan word:

      17-20 Mei Nampo-Oesdag
      20-24 Junie VUT Sojavoedselseminaar
      6-8 September No-Till Konferensie

    2. Video-opnames

      Geen verslaglewering.

  15. Ander sake

    1. Nuusbrokkies

      Kennis word geneem van die nuusberigte, wat ingebind is as deel van Bylae G.

    2. Artikels

      Kennis word geneem van die artikels, wat ingebind is as deel van Bylae H.

    3. Werksaamhede van die Sandgrondontwikkelingskomitee

      Dr Dreyer rapporteer dat slegs een proef aangeplant is op Springboklaagte, 'n plaas van Mnr Danie Minnaar, maar dat geen boeredae beplan word nie.

    4. Sprekers by toekomstige Sojawerkgroepvergaderings

      Die Voorsitter noem dat daar voortdurend gepoog word om goeie sprekers te identifiseer, wat tydens Sojawerkgroepvergaderings kan optree.

    5. RSA Weeg&Wen-opbrengskompetisie (Mielies en Sojabone): Voorlegging


      Me N Wiehahn, Pioneer

      Me Wiehahn noem dat die inspirasie vir Pioneer se Weeg&Wen-opbrengskompetisie sy oorsprong het in die Verenigde State van Amerika (VSA), waar daar ook nasionale mielie-en sojaboonopbrengskompetisies aangebied word. Sy sê Mnr David Hula hou tans die wêreldrekord vir mielies onder besproeiing, met 'n opbrengs van 32,5 ton per hektaar, met Mnr Kip Cullers wat reeds sedert 2010 die wêreldrekord vir sojabone hou, met 10,8 ton per hektaar. Sy noem dat die PNS se Super Sojakompetisie ook as inspirasie gedien het, met die gevolg dat Pioneer die PNS genader het om ook betrokke te raak by die Weeg&Wen-kompetisie. Sy sê John Deere, Syngenta, Senter 360, FNB en Sanlam verskaf ook borgskappe vir die kompetisie, met die Landbouweekblad en die PNS wat as medewerkers optree.

      Me Wiehahn verskaf voorts detail van die kompetisie, en verwys onder andere na die hoofkategorieë waarvoor ingeskryf kan word, asook na die inskrywingsvoorwaardes en -fooie. Sy sê inskrywings sluit op 20 Mei 2016, met 'n groot gala prysoorhandigingsfunksie wat beplan word vir 17 September 2016. Sy noem dat die KwaZulu-Natalse kompetisiewenners aangekondig sal word by die No-Tillsimposium.

      Me Wiehahn noem dat die droogte ook vir die kompetisie hoofbrekens veroorsaak het, met slegs 52 mielieprodusente en 19 soja­boon­produsente wat tot dusver ingeskryf het. Sy sê baie min inskrywings is ontvang vanuit die westelike gebiede.

      Me Wiehahn meld ten slotte dat Pioneer beoog om die profiel van die Weeg&Wen-kompetisie in die toekoms te verhoog, deur meer borgskappe in te win.

      Die Voorsitter noem dat die PNS baie opgewonde is oor die kompetisie. Hy sê heelwat kan uit wenprodusente se praktyke geleer word. Hy bedank Me Wiehahn vir haar voorlegging.

    6. Knopwortelaalwurms

      Die Voorsitter noem dat die lede van die Werkgroep op hoogte gehou sal word van vordering wat behaal word met die probleem van knopwortelaalwurms.

    7. Benadering tot verbeterde gemiddelde sojaboonopbrengste

      Die Voorsitter sê dit is vir die PNS 'n saak van uiterste belang om gemiddelde sojaboonopbrengste te verhoog. Hy noem dat 'n same­koms van kundiges gereël sal word, sodat die saak onder die loep geneem kan word.

  16. Datum van volgende vergadering

    Die volgende vergadering van die Sojawerkgroep vind plaas op 4 Oktober 2016.

  17. Afsluiting

    Die Voorsitter bedank die teenwoordiges vir insette gelewer, asook vir hul aktiewe deelname. Aangesien daar geen verdere sake vir bespreking is nie, word die vergadering om 13:00 verdaag.