Notule

Sojawerkgroepvergadering

gehou om 10h00 op 29 Januarie 2007 in die Raadsaal van die Proteïennavorsingstigting, Rivonia


  1. Opening

    Die vergadering word met gebed geopen deur Mnr Sakkie Lamprecht.

  2. Verwelkoming

    Die Voorsitter, Mnr GJH Scholtemeijer, heet almal welkom by die eerste vergadering van die Sojawerkgroep vir die jaar.

  3. Presensie

    Teenwoordig
    Mnr GJH Scholtemeijer PNS (Voorsitter)
    Mnr J Botma Produsent: Noord Vrystaat
    Mnr GW Bührmann Produsent: Mpumalanga
    Dr J de Kock PNS
    Mnr CJ du Plessis BDRR: KwaZulu-Natal
    Dr H du Plessis LNR-IGG
    Me A Enslin SAGIS
    Dr M Griessel PNS
    Mnr C Havenga Agriocare
    Mnr L Killian PNS-kontrakteur
    Mnr ID Lamprecht Mpumalanga: Dept Landbou, LA
    Mnr WA Loubser SANSOR
    Mnr P Lübbe Agriocare
    Mnr A Mostert SASOL
    Mnr FAS Potgieter GSA
    Me M Scheepers NDL
    Mnr AJ van Vuuren NWK
    Mnr WF van Wyk PNS-kontrakteur
    Mnr ICJ van Zyl GSA
    Mnr G Keun OPOT
    Me E Harmse Sekretariaat

    Verskonings
    Me R Beukes NDL
    Mnr E Maree PNS

  4. Personalia

    Die Voorsitter wens Mnr Arno van Vuuren geluk met sy verkiesing tot die Raad van die Suid-Afrikaanse Gewas­produksievereniging. Hy wens Mnr Sakkie van Zyl se vader volkome herstel toe na sy ongeluk.

  5. Vasstelling van die sakelys

    • Die Voorsitter reël dat Item 9.1.2 – Cultivarproewe onder Item 10.1 Nasionale cultivarproewe bespreek word;
    • en reël verder dat die addendum Bylae I Item 13.2 – Artikel: stikstofbemesting dikwels nodig vir peulplante onder Item 9.2.2 – Stikstof­bemestingsprobleme in Mpumalanga bespreek word.
    • Die sakelys word vasgestel, met toevoeging van Item 12.2.3 – Toeligting van Sojawerkgroep deur kundige.

  6. Notule van die vergadering van 5 De­sem­ber 2006

    Besluit:

    1. Dat die notule van die vergadering van die Sojawerkgroep gehou op 5 Desember 2006 goedgekeur word.

  7. Algemene oorsig

    1. Oesskatting

      Die Voorsitter stel Me Scheepers aan die woord. Me Scheepers meld dat die nuutste oesskattingsinligting vervat is in 'n dokument wat by die vergadering uitgedeel word. Met verwysing na die voorlopige oppervlakskatting van somergewasse vir die 2006/07 seisoen, meld Me Scheepers dat die geskatte oppervlakte beplant met soja 12,9% minder is as die aanplantings tydens die 2005/06 seisoen, en 5% minder is as die hersiene voorneme om te plant. Die grootste dalings kom voor in KwaZulu-Natal wat 'n 18% afname toon, met 'n daling van 12,9% in Mpu­malanga, en 'n 46% daling in Limpopo. Sy wys daarop dat dié daling toegeskryf kan word aan die toename in die mielie-aanplantings, en ook aan klimaatstoestande. Die Voorsitter vra die verteenwoordigers van die onderskeie provinsies om hulle menings aangaande die oppervlak­skattings uit te spreek, en meld voorts dat die oesskat­tingskomitee in gedagte moet hou dat van die provinsiale grense verskuif is. Mnr Potgieter meld dat daar geweldige probleme ondervind is met stand by sojabone. Die op­pervlakskattings word as redelik aanvaar, met uitsondering van dié van Limpopo. Me Scheepers meld dat sy die kwes­sie van grensverskuiwings sal opvolg en dat verslag by die volgende vergadering gelewer sal word.

      Besluit:

      1. Dat die oppervlakskattings as redelik aanvaar word, met uitsondering van dié van Limpopo.

        Sekretaresse

    2. Provinsies

      1. KwaZulu-Natal

        Mnr du Plessis meld dat die aanplantings in KwaZulu-Natal afgeneem het. As rede hiervoor voer hy die mielieprys aan, en ook die feit dat die handelsbanke nog nie sojaboon­kontrakte as verskansing aanvaar nie, met die finansiers wat produsente aanmoedig om mielies te plant aangesien mielies beter verskansing bied. Hy doen 'n beroep op die Voorsitter om in gesprek te tree met die handelsbanke ten einde dié saak aan te spreek. Die Voorsitter stem toe tot dié versoek. Mnr Lübbe berig dat daar in die Newcastle-Normandien gebiede in KwaZulu-Natal aansienlik meer soja geplant is, en hy meen dat die syfers wat voorgehou is deur die oesskattingskomitee korrek is.

        Besluit:

        1. Dat die Voorsitter in gesprek tree met die handelsbanke ten einde die saak rakende die aanvaarding van sojaboon­kontrakte as verskansing uit te klaar.

          Voorsitter

      2. Mpumalanga

        Mnr Bührmann berig dat die sojabone wat in Mpumalanga geplant is, mooi lyk, maar kort is omdat die sojabone laat geplant is. Hy voer aan dat die oesskatting vir Mpu­malanga laer behoort te wees en met 'n verdere 2000 ha verminder moet word. Mnr van Wyk meld dat meer soja in die westelike deel van Mpumalanga aangeplant is, en dat die sojaplante in dié gebied en ook in die oostelike dele van Gauteng goed lyk.

      3. Noordwes

        Ten opsigte van die Noordwesprovinsie meld Mnr van Vuuren dat sojaboonaanplantings met meer as die helfte sal afneem teenoor die vorige seisoen se aanplantings. Mnr Potgieter wys daarop dat daar ten opsigte van die oppervlakte onder be­sproeiing in Noordwes by die oes­skatting volstaan kan word.

      4. Limpopo

        Mnr Potgieter meld dat daar ongeveer 500 tot 1000 ha minder sojabone geplant sal word in Limpopo, hoewel daar in Marble Hall meer soja as in die vorige seisoen geplant is. Hy voer egter aan dat Limpopo se voorlopige opper­vlak­skatting vir soja-aanplantings té drasties gesny is.

      5. Noord-Kaap

        Mnr Lübbe meld ten opsigte van die besproeiingsgebiede in die Noord-Kaap dat die oppervlakte beplant waarskynlik 10 tot 15% meer is as die oesskatting.

      6. Vrystaat

        Mnr Lübbe berig dat sojaboonaanplantings in die Bethlehem-gebied, veral oos van Bethlehem, aansienlik toeneem. In die Vrede, Harrismith, Frankfort, Reitz en Warden-distrikte is 'n bietjie meer sojas aangeplant. Mnr Botma meld dat minder soja in die Noord Vrystaat geplant is as gevolg van die laat reën, en dat die soja wat vroeg geplant is, goed lyk.

      7. Oos-Kaap

        Geen verslaggewing ten opsigte van die Oos-Kaap.

      8. Suidwestelike Distrikte

        Geen verslaggewing ten opsigte van hierdie gebied.

      9. Gauteng

        Mnr van Wyk meld dat die sojabone veral in die oostelike gedeeltes van Gauteng goed lyk.

    3. Weer- en klimaatsvooruitskouing

      Die vergadering is dit eens dat die weer- en klimaats­vooruitskouing nie belowend lyk nie.

    4. Mikpunte: 2010 en 2020

      1. Drie-jaar vooruitskatting

        Die Voorsitter meld dat regeringsterugvoer oor die vestiging van 'n biobrandstofbedryf in Suid-Afrika steeds afge;wag word, en dat daar meer sinvol bespiegel sal kan word oor die pad vorentoe ten opsigte van oppervlaktes, mikpunte en dies meer nadat sodanige terugvoer ontvang is. Hy meld voorts dat die regering 'n konsep-beleidsdokument aangaande die bio­brandstof strategie beskikbaar gestel het vir kommentaar, en hy onderneem om dié dokument aan die Sojawerkgroep beskikbaar te stel. Die Voorsitter wys daarop dat 'n finale regerings­dokument teen Mei 2007 beskikbaar sal wees.

        Besluit:

        1. Dat die regering se konsep-beleidsdokument aangaande die biobrandstof strategie aan die Sojawerkgroep beskik­baar gestel word.

          Mnr Keun

    5. SAGIS

      Die Voorsitter stel Me Enslin aan die woord. Me Enslin meld dat die inligting vervat in Bylae D die opgawe-inligting tot en met 30 November 2006 reflekteer, en dat die voorlopige inligting vir 2006 intussen gepubliseer is. Met verwysing na Tabel 1.2 'Sojabone verwerk vir binne­landse verbruik', noem Me Enslin dat die aanwending van sojabone vir olie en oliekoek uiteindelik op 127,500 ton, en vir volvetsoja op 241, 000 ton te staan gekom het. Die totale aanwending van sojabone op die plaaslike mark het 368 600 ton beloop, wat 'n 38% styging vir die jaar verteenwoordig.

      Die Voorsitter wys daarop dat die tabel aandui dat daar geen sojabone vir menslike gebruik verwerk is nie. Me Enslin meld dat soja hoofsaaklik vir volvetsoja, olie en oliekoek verwerk word. Die Voorsitter noem dat hy onlangs referate gelewer tydens die Sojavoed­selvereniging se inter­nasio­nale konferensie, gehou in Pretoria tydens Augustus 2006, onder oë gehad het. Daar word in dié stukke verwys na die gebruik van sojabone in die bakkerybedryf, ten einde 'n langer rakleeftyd vir brood te bewerkstellig; en ook na die meng van sojabone en mielie­meel soos dit aangewend word in die Wêreldvoedsel­program. Die Voorsitter versoek Mnr Keun om die referate gelewer tydens die Soja­voedsel­vereniging se internasionale konferensie beskikbaar te stel aan Me Enslin sodat daar later gesprek gevoer kan word oor die aanwending van sojabone vir menslike verbruik. Dr Griessel wys daarop dat ongeveer 40 000 ton sojabone jaarliks vir menslike verbruik aangewend word, en die Voorsitter noem dat die bakkerybedryf reeds 'n paar jaar gelede ongeveer 22 000 ton sojabone per jaar verbruik het. In antwoord op 'n versoek van Me Enslin aan die teenwoordiges vir verdere inligting oor instansies wat soja verwerk vir menslike verbruik, word daar genoem dat Afgri se meule in Potgietersrust asook Transvaal Wattle (TWK) sojabone verwerk vir menslike verbruik, en dan ook 'n fabriek op Potchefstroom, met 'n soortgelyke fabriek in werking in die Kaap.

      Met verwysing na die versoek van die Sojawerkgroep om inligting rakende die totale verbruik van eetbare olies in Suid-Afrika, versoek Me Enslin dat verdere riglyne in dié verband verskaf word. Sy wys daarop dat heelwat vrae ontstaan het tydens die voorlopige ondersoek na die gemelde inligting, en dat 'n tussentydse dokument saam­gestel is wat aan die vergadering voorgelê word. Sy noem dat Bylae A van dié dokument 'n diagrammatiese voor­stelling van die beweging van heel oliesade en -produkte bevat, asook 'n paar algemene opmerkings. Me Enslin noem dat SAGIS net tot op 'n bepaalde punt in die sojaboonverwerkingsketting betrokke is en dat inligting hierna minder betroubaar word. Met verwysing na biodiesel, noem Me Enslin dat produsente al hoe meer diesel vervaardig, en die rol wat aanwending op die plaas speel onder die loep geneem sal moet word, aangesien die gaping tussen SAGIS se inligting en die inligting verskaf deur die oesskattingskomitee al groter sal word namate dergelike produksie toeneem. Me Enslin wys daarop dat inligting oor die beweging van heel oliesaad goed ondervang is in SAGIS se prosesse en metodes, maar dat die beweging en uiteindelike aanwending van olie-produkte nie geverifieer kan word indien al die rolspelers nie inligting verskaf nie. Sy noem as voorbeeld dat die perser nie met sekerheid kan aandui wat die persoon aan wie die perser sy produkte gelewer het, daarmee doen nie, en dat daar heelwat rolspelers ná die perser is. Daar is ook onseker­heid oor die rol van 'herwinde' olie. Met verwysing na die inligting vervat in Bylaes C en D, wys Me Enslin op die feit dat daar heelwat olielyne is, en dat inligting verskaf deur die Suid-Afrikaanse Inkomste-diens (SAID) nie as betroubaar beskou kan word nie. Sy stel voor dat 'n werkgroep aangewys word wat die lys van vrae vir besluitneming en rigtinggewing gestel in Bylae B verder kan ondersoek, en versoek dat die omvang van die oorspronklike versoek goed deurdink word.

      Die Voorsitter bedank Me Enslin vir die werk wat sy oor eetbare olies gedoen het, en vra dat die dokument rakende die totale verbruik van eetbare olie by die dokumentasie van die volgende vergadering van die Sojawerkgroep gevoeg word. Die Voorsitter wys daarop dat groter eenhede oliesade of olie of beide ingevoer sal word wanneer biobrandstof 'n werklikheid word, en dat dié wat nie tydig daarop voorbereid is nie, geleenthede sal verbeur. Die Voorsitter maan dat daar gewaak moet word teen té veel detail in die ondersoek na eetbare olies. Hy meld dat die produksie van biobrandstof op plase nie 'n wesentlike invloed uitoefen op die verbruik van sojabone nie, en dat die regering na alle waarskynlikheid 'n afsnypunt sal daarstel vir registrasies en dies meer wat verslaggewing aan SAGIS statutêr sal verplig. Die vasstel van die hoe­veel­heid van invoere behoort nie 'n probleem te wees nie, aangesien olie nie by enige plek in die land kan inkom nie. Die Voorsitter meld ook dat Agri-Inspec invoersyfers kan verskaf. Voorts meld hy dat detail rakende substandaard-olie soos die sogenaamde visolie wat verkry word by die visbraaiers nie van veel belang is nie. Die Voorsitter onderneem om verdere gesprek met Me Enslin te voer ten einde breër riglyne vir die ondersoek na eetbare olies saam te stel.

      Dr Griessel wys daarop dat die aanwending van gebruikte olies in biodieselvervaardiging nie van veel belang is wanneer daar na die oliemark in sy geheel in Suid-Afrika gekyk word nie. Hy noem dat palmolie ook aangewend kan word vir biodiesel-produksie, en dat groot volumes palmolie tans ingevoer word. Dr Griessel vra dat daar nie net na die vier gewasse wat SAGIS hanteer gekyk word nie, maar dat 'n geheelbeeld verlang word, met insluiting van ingevoerde olie. Inligting oor die breë spektrum word verlang om 'n beter idee te kry van wat die oliemark behels. Die Voorsitter wys daarop dat daar nie tans 'n betroubare oorsig is van die oliemark in Suid-Afrika nie, en versoek dat die aangeleentheid verwys word na die Tegnologiekomitee. Daar sal ook gesprek gevoer word met ander persone in die oliesadebedryf.

      Die Voorsitter meld voorts dat sojabone in 'n toenemende mate vir olie gepers word, soos aangedui in Tabel 1.2, en dat dit 'n nuwe tendens is. Mnr Mostert wys daarop dat die aanvraag vir soja ongeveer 600 000 t/jaar sal wees wanneer die beplande SASOL biobrandstofaanleg in bedryf kom, met 'n totale plaaslike aanvraag van 900 000 ton. Die afgelope jaar se totale produksie van 420 000 ton sojabone dui op 'n groot tekort, en daar sal van ingevoerde sojabone gebruik gemaak moet word om dié tekort aan te spreek. Hy spreek die hoop uit dat die landbou kan inhaal op die verwagte tekort sodat daar nie 'n nodigheid vir invoer is nie, en dat die akkuraatheid van die inligting nog verder kan verbeter. Mnr Mostert opper die moontlikheid dat die vraag na sojabone selfs hoër kan wees as die verwagte 900 000 ton, en stel dat dit wil voorkom asof ander persers in Suid-Afrika se syfers nie altyd in berekening gebring word nie.

      Me Enslin antwoord dat SAGIS goeie kontrole-maatreëls in plek het, en dat daar ook met in- en uitvoere kruiskontroles is. Houer in- en uitvoere bied egter 'n probleem, aangesien die inhoud van die houers nie met sekerheid bepaal kan word nie. Me Enslin voer aan dat SAGIS se inligting redelik akkuraat is. Die Voorsitter meld dat SAGIS volgens af­dwingbare statutêre magte optree en dat hy twyfel of be­tekenisvolle hoeveelhede anders hanteer word. Mnr Pot­gieter wys daarop dat produsente voortydig ingelig moet word van die verwagte verhoogde vraag, sodat aanpas­sings met aanplantings gemaak kan word. Die Voorsitter verwys na die waarde van die aanduidende invoer­pariteitspryse op bladsy twee van die SAGIS-markinligting van 29 Januarie 2007en vra dat die vergadering daarvan kennis neem.

      Besluite:

      1. Dat Mnr Keun die referate gelewer tydens die Soja­voed­selvereniging se internasionale konferensie beskikbaar sal stel aan Me Enslin sodat daar later gesprek gevoer kan word oor die aanwending van sojabone vir menslike verbruik.

        Mnr Keun

      2. Dat die dokument rakende die totale verbruik van eetbare olies by die dokumentasie van die volgende vergadering van die Sojawerkgroep gevoeg word.

        Mnr Keun

      3. Dat die Voorsitter verdere gesprek met Me Enslin voer ten einde breër riglyne vir die ondersoek na eetbare olies saam te stel.

        Voorsitter

      4. Dat die saak rakende 'n betroubare oorsig van die olie­mark in Suid-Afrika na die Tegnologiekomitee verwys word.

        Mnr Keun

    6. GSA-markinligting

      Die Voorsitter spreek sy waardering uit vir die omvattende en insiggewende markinligting vervat in die dokument ingesluit as Bylae E en vra Mnr van Zyl of hy enige verdere toeligting wil verskaf. Mnr van Zyl meld dat dit baie interessant is om te let op die skerp styging in die VSA mielieprys net ná die nuwe jaar tot 4$/bushel, met 'n gepaardgaande styging in die sojaboonprys. Die skerp styging in die internasionale plantaardige oliepryse tydens 2006 het gevolg op verwikkelinge in die biobrandstof­bedryf. Mnr van Zyl wys daarop dat die winsmarges van biodieselprodusente negatief geraak word sodra die prys van sojaboonolie $680/t bereik.

      Mnr van Zyl meld dat inligting rakende die eerste voor­nemens om te plant in die VSA, wat in Maart bekend­gemaak word, 'n belangrike aanduiding sal wees van wat produsente beplan om te doen. In die plaaslike mark was die hoë prys van sojabone in Mei opvallend, aangesien die prys voor oestyd in die verlede gewoonlik laer was as die heersende seisoensprys. Mnr van Zyl sê dat dit as 'n po­sitiewe teken beskou kan word.

      Met verwysing na bladsy drie, paragraaf vier, van die mark­inligtings dokument, noem Mnr Mostert dat dit interessant is om te merk dat die wêreldvraag na proteïen vinniger styg as die produksie daarvan en dat dit 'n effek sal hê op die prys van oliekoek. Hy wys ook daarop dat die inligting aandui dat die prys van Argentynse sojaboonolie gestyg het tot $626/t, wat omgereken te staan kom op R3,58/l. Mnr Mostert meld dat die prys van ingevoerde olie saam met ander kostes betrokke by die produksie van biodiesel, en die huidige verkoopprys van biodiesel teen R3,30/l, deeglike berekenings sal noodsaak.

  8. Markaangeleenthede

    1. Huidige prys van sojabone – internasionaal en plaaslik

      Die Voorsitter stel Dr Griessel aan die woord. Dr Griessel dui aan dat die mark op dié stadium baie volatiel is, en dat die huidige produsenteprys van sojabone bepaal is op R2 056/t teenoor die R1 865/t bereken op 4 Desember die vorige jaar. Hy wys aan die hand van die publikasie Oil World op redes wat aangegee word vir die styging in soja-oliekoekpryse, en meld dat daar na verwagting 'n massiewe skuif van soja na mielies in 2007 in die VSA sal wees. Dr Griessel meld voorts dat die hoë mielie- en vismeelpryse ook 'n beduidende rol speel in dié prysstyging, en dat winsgewende etanol-produksie die vraag na mielies in die VSA dryf. Hy noem dat 'n dramatiese styging voorsien word in die produksie van canola tydens 2007-2008. Heelwat canola-olie sal dan ook beskikbaar gestel word vir die biobrandstofbedryf. Die Voorsitter bedank Dr Griessel vir sy voorlegging.

      Waarde van sojabone afgelei van sojaboon-oliekoek (47% proteïen) geland Durban soos op 26 Januarie 2007
      Verskeping: R2 256   |   Wisselkoers: R7.29/US$
      Geland Durban 47% proteïen oliekoek 2 256.00
      Spoorvrag na Randfontein 170.00
      2 426.00
      Waarde van volvetsoja 110% R2 669.00
      Min koste om sojabone na volvetsojabone te verwerk 613.00
      – Vervoerkoste na volvet-aanleg 70.00
      – Stoorkoste 102.00
      – Rente 12% (6 maande) 134.00
      – Ekstrusiekoste 180.00
      – 5% ekstrusieverlies 127.00
      Afgeleide produsenteprys vir sojabone – R/ton R2 056.00

    2. SAFEX

      Die Voorsitter vra Mnr du Plessis om die vergadering in te lig oor huidige aktiwiteite op SAFEX. Mnr du Plessis meld dat die SAFEX-prys vir soja tans op ongeveer R2000 te staan kom. Hoewel die SAFEX-struktuur vir heelwat produsente verwarrend voorkom, is daar nietemin heelwat soja op SAFEX verhandel en dit wil lyk asof produsente-belangstelling toegeneem het. Op 'n vraag van die Voor­sitter na die hoeveelheid kontrakte wat op SAFEX verhandel word, wys Mnr van Zyl daarop dat GraanSA daagliks die inligting ontvang, en hy onderneem om die inligting voortaan by sy verslae in te sluit.

      Besluit:

      1. Dat Mnr van Zyl voortaan inligting aangaande die hoe­veelheid sojaboon-kontrakte wat daagliks op SAFEX verhandel word, by die GSA-markinligting dokumentasie sal insluit.

        Mnr Van Zyl

  9. Produsente-aangeleenthede

    1. KwaZulu-Natal

      1. Super Sojakompetisie – terugvoering

        Mnr du Plessis berig dat die Super Sojakompetisie tans gereël word, dat besoeke aan produsente teen die einde van die week afgehandel sal wees en dat daar by die vol­gende vergadering meer inligting oor die aantal deel­nemers ensomeer verskaf sal kan word. Hy meld voorts dat onderhandelinge met SASOL en die "No-Till" Klub ten opsigte van die Super Soja-dae gevoer word ten einde minder vergaderings met meer insette per geleentheid te reël, sodat koste enersyds bespaar word en meer mense andersyds betrokke raak.

        In antwoord op 'n vraag aangaande die onaanvaarbare olie- en proteïenontledingsresultate tydens die Supersoja­kom­petisie, berig Mnr Keun dat monsters na twee laboratoria gestuur is vir ontleding en dat die uitslae nog nie ontvang is nie. Mnr du Plessis meld dat navraag aangaande die berekening van saadkostes ontvang is vanaf deelnemers aan die Supersoja­kompetisie. Die Voorsitter wys daarop dat die PNS-Raad versoek het dat indringend gesprek gevoer moet word oor dié aangeleentheid en dat 'n gesprek met die betrokke rolspelers gereël is. Mnr Potgieter bedank Mnr du Plessis vir die artikel wat hy aan GraanSA vir publikasie beskikbaar gestel het.

      2. Ander – aanplant van oliesade met die oog op ontwikkelende landbou en biobrandstof

        Die Voorsitter rapporteer dat die saak rakende die aanplant van oliesade met die oog op ontwikkelende landbou en bio­brandstof nog in 'n gesprekstadium is, dat die regerings in KwaZulu-Natal en die Oos-Kaap nie veel belangstelling toon in gesprekvoering nie, maar dat 'n afspraak met Mnre Dongo en Matare van Mpumalanga gereël is. Hy onder­neem om die vergadering op hoogte te hou van vordering in dié verband.

        Besluit:

        1. Dat die saak rakende die aanplant van oliesade in Mpumalanga, KwaZulu-Natal en Oos-Kaap oorstaan tot gesprekvoering in dié verband gevoer is.

          Mnr Keun

    2. Mpumalanga

      1. Super Sojakompetisie te Mpumalanga

        Die Voorsitter lig die vergadering in dat terugvoer verskaf sal word aangaande die moontlike herinstelling van die Super­sojakompetisie te Mpumalanga sodra die saak ver­der gevorder het, en dat die saak oorstaan na 'n volgende vergadering van die Sojawerkgroep.

        Besluit:

        1. Dat die saak van die moontlike herinstelling van die Super Sojakompetisie oorstaan na 'n volgende vergadering van die Sojawerkgroep.

          Mnr Keun

      2. Stikstofbemestingsprobleme in Mpumalanga – terugvoering

        Die Voorsitter stel Mnr Bührmann aan die woord. Mnr Bühr­mann meld dat die artikel "Stikstofbemesting dikwels nodig vir peulplante" as inligtingstuk aan die werkgroep voorgelê word, en dat die betrokke proefwerk hoofsaaklik in Nederland onderneem is. Hy wys daarop dat dit belangrik is om aan te beveel dat groot hoeveelhede stikstof in die vorm van ammoniumsulfaat toegedien moet word indien Rhizobium-bakterieë nie genoduleer het nie, en dat dat die stikstofbemesting met peulvorming in die grond toegedien moet word. Die Voorsitter noem dat die kwessie van bemesting breër aangesny sal moet word, dat daar in die huidige seisoen ook waarnemings was te Vaalharts van sojabone wat glad nie genoduleer het nie, en dat daar ook beweer is dat Roundup Ready cultivars moeiliker noduleer as ander cultivars. Hy vra dat die saak met die volgende vergadering van die Sojawerkgroep bespreek word, en dat dit ook na die Tegnologiekomitee verwys word. Terug­voer sal verskaf word sodra inligting van die betrokke komitee ontvang is.

        Besluit:

        1. Dat die kwessie van bemesting breër aangesny moet word, en dat die swak of geen nodulering van sojabone met die volgende vergadering van die Sojawerkgroep bespreek word, en dat dit ook na die Tegnologiekomitee verwys word.

          Mnr Keun

    3. Noordwesprovinsie

      Geen nuwe inligting is beskikbaar nie.

    4. Limpopo

      Geen nuwe inligting is beskikbaar nie.

    5. Vrystaat

      Geen nuwe inligting is beskikbaar nie.

    6. Oos-Kaap

      Geen nuwe inligting is beskikbaar nie.

    7. Suidwestelike Distrikte

      Geen nuwe inligting is beskikbaar nie.

    8. Gauteng

      1. Navorsing

        Die Voorsitter vra Mnr van Wyk om die vergadering in te lig aangaande die sojabone wat hy in die 2006/2007 seisoen by die Universiteit van Pretoria aangeplant het.

        Mnr van Wyk meld dat hy in sy navorsing op die drie belangrikste verbouingsaangeleenthede vir produsente veral in die Hoëveld en Mpumalanga, naamlik rywydte en plantdigtheid, bemesting, en onkruidbeheer fokus. Hy noem dat die grond­monsters wat op 'n proefblok van 20x30m op verskeie persele geneem is, beduidend verskil het. Verskillende plantpopulasies en dieselfde rywydtes van 25, 50, 75 en 100cm wat tans in die praktyk deur produsente gebruik word, is in die proef gebruik.

        Mnr van Wyk noem voorts dat onkruidproewe gedoen is deur Roundup Ready op twee verskillende stadia aan te wend, naamlik twee weke na planttyd, en ook op 'n later stadium van groei, waar die onbehandelde sojabone dui­delik alreeds 'n knou weggehad het van die onkruid.

        Hy meld ook dat bemestingsproewe met uitsluiting van stikstof uitgevoer is, met 'n kontroleproef waar geen bemesting toegedien is nie.

        Die Voorsitter bedank Mnr van Wyk vir die goeie werk wat hy verrig by die aanplanting, en meld aan die teen­woor­diges dat hulle welkom sou wees om besoek aldaar af te lê. Mnr Bührmann wys op die verskille in die grond­ontledings, en meld dat hy dit interessant vind dat so 'n geweldige variasie in grondmonsters op so 'n klein perseel kan voorkom.

    9. Noord-Kaap

      Geen nuwe inligting is beskikbaar nie.

    10. Algemeen

      1. Biodiesel – Voorlegging deur Mnr B Tait, SASOL

        Die Voorsitter verwelkom Mnr Tait by die vergadering, en meld dat hy dermate beïndruk was met die voorlegging wat Mnr Tait aan die Internasionale Biobrandstofkonferensie gelewer het, dat hy dit goed gedink het om die lede van die Sojawerkgroep ook die geleentheid te gee om die voor­legging aan te hoor. Hy stel Mnr Tait aan die woord.

        Mnr Tait meld dat die voorlegging die ekonomie van die biodieselbedryf op 'n hoë vlak aanspreek, en wys onder meer daarop dat:

        • Wêreldproduksie van biodiesel in 2005 te staan gekom het op 4 biljoen liter, of 72 000 vate per dag; dat 87% van dié produksie in Europa plaasvind, met bykans die helfte hiervan in Duitsland.
        • Wêreldkapasiteit vir biodiesel-produksie tans op 14 miljoen ton te staan kom met 'n verwagte kapasiteit van 84 miljoen ton teen 2010 wat, indien dit realiseer, 75% van plantaardige olies geproduseer vir biodiesel­produksie sal aanwend.
        • Die kritiese suksesfaktore vir 'n biodieselbesigheid is
          • Optimale benutting van aanlegkapasiteit
          • Biodiesel moet 'n klein deel uitmaak van die maatskappy se totale werksaamhede
          • Interne finansiering en nie projekfinansiering nood­saaklik is, en
          • 'n mate van beheer oor die grondstof wenslik is, aangesien 85% van die bedryfskoste op die grond­stof spandeer word.
        • Vir die doeleindes van sy ekonomiese model, die prys van plantaardige olie geraam word op gemiddeld US$700/t.
        • Daar heelwat volatiliteit in die biodieselbedryf is, met 'n baie hoë mate van kommersiële prysrisiko, 'n totale indirekte produksie-koste van US$34/t, en 85% van die bedryfskoste wat na die grondstof gaan.
        • Dit belangrik is om daarop te let dat die huidige basiese prys van diesel op ZAR3,00/l te staan kom.
        • Biobrandstof sterk steun op belastingtoegewings om produksie lewensvatbaar te maak.
        • Biodieselproduksie nie ekonomies lewensvatbaar is nie, gesien in die lig van die huidige prys van plantaardige- en ru-olie.
        • Regeringsondersteuning in die vorm van
          • Volledige vrystelling op belasting
          • Grondstof-subsidiëring
          • Kapitaalbeleggingsprogramme van ongeveer US$1 biljoen, noodsaaklik is.
        • Nie-eetbare olie-grondstowwe soos Jatropha, Ximeria caffra, Pappea capensis en Moringa oleifera as moont­like grond­stowwe in die produksie van biobrandstowwe oorweeg kan word.

        Die Voorsitter bedank Mnr Tait vir 'n insiggewende voor­legging. Mnr Mostert meld dat die Memorandum van Verstand­houding vir die vestiging van 'n biodieselaanleg te Sasolburg deur die aandeelhouers onderteken is, en dat die onder­handelinge rakende die aandeelhouersooreenkoms tans gevoer word.

        1. Aansoek om rabat – oliekoek

          In antwoord op 'n vraag van die Voorsitter berig Mnr Mos­tert dat uitsluitsel rakende die aansoek om rabat later daardie week verwag word. Hy wys daarop dat die toestaan van die rabat op die invoertarief op sojabone 'n absolute voorvereiste is vir die vestiging van 'n biodieselaanleg, en dat dit nét so belangrik is dat die invoertarief op die oliekoek moet bly bestaan. Na sy mening moet die marge tussen die prys waarteen oliekoek verkoop kan word en die aankoopprys van sojabone behou word.

      2. Sleepstroper

        Die Voorsitter meld dat die kwessie van die sleepstroper na die Tegnologiekomitee verwys is, en dat daar by 'n vol­gende vergadering van die Sojawerkgroep verslag daaroor gedoen sal word.

        Besluit:

        1. Dat die kwessie van die sleepstroper oorstaan na die volgende vergadering van die Sojawerkgroep.

          Mnr Keun

      3. Gesprek met provinsiale departemente insake sojabone

        Die Voorsitter meld dat drie provinsies hier ter sprake is, naamlik die Oos-Kaap, KwaZulu-Natal en Mpumalanga, waar gesprek gevoer moet word met dié provinsies rakende sojabone in die breë. Die saak staan oor tot ná gesprekvoering met die betrokke provinsies bewerkstellig is.

        Besluit:

        1. Dat dié saak oorstaan tot ná gesprekvoering met die Departemente van Landbou van die Oos-Kaap, KwaZulu-Natal en Mpumalanga bewerkstellig is.

          Mnr du Plessis
          Voorsitter

  10. Navorsing

    1. Nasionale cultivarproewe

      Die Voorsitter stel Dr du Plessis aan die woord. Dr du Plessis berig ten opsigte van die 2006-2007 proewe dat vyf en dertig proewe se saad uitgestuur is, en dat al die aanplantings met die uitsondering van Dirkiesdorp, waar die lande reeds vol was, en ook George, gedoen is. Die Voorsitter meld dat George uitgelaat kan word aangesien Dr Trautmann aangedui het dat daar nie tydens die huidige seisoen enige sojawerk gedoen sal word nie. Dr du Plessis berig voorts dat die proef by Kinross deur hael weggeslaan is, en dat die standprobleme by die Lydenburg- en Lichtenburg-aanplantings waarskynlik veroorsaak is deur die hoë grondtemperature tydens planttyd. Sy meld dat die besproeiingsproef by Glen ook oorgeplant moes word weens 'n té hoë grondtemperatuur, dat die proewe by Potchefstroom oorgeplant moes word weens voëlskade, en dat daar ook probleme by die Vaalharts-aanplanting was.

      Die Voorsitter meld dat die oorgrote meerderheid van die nasionale cultivarproewe volgens Dr du Plessis klaarblyklik in 'n goeie toestand is. Hy wys daarop dat die doel van cultivarevaluasieproewe deur die PNS, deur heelwat van die medewerkers, trustees en kontrakteurs bevraagteken word. Hy haal Dr André Nel se stelling ten opsigte van sonneblomcultivarproewe aan dat "in the past, cultivar trials have always been seen as a measure of the relative performance of cultivars over a wide variety of environmental conditions, and not as a measure of the yield potential for specific locations", en verder, dat 'yield range amongst localities should be as wide as possible'. Die Voorsitter noem dat hy en Dr de Kock 'n proef te Normandien besoek het met heelwat onkruid in die land, en dat die opbrengs waarskynlik 1,5 ton sal wees in plaas van byvoorbeeld 3 ton/ha. Die proef sou volgens LNR-IGG maatstawwe dan 'n goeie aanduiding gee van die spesifieke cultivar se opbrengs in daardie spesifieke lokaliteit. Die Voorsitter wys daarop dat hierdie praktyk onaanvaarbaar is. Hy sê dat cultivarproewe onder optimale omstandighede gedoen moet word, dat die grond moet voldoen aan die vereistes vir sojabone, dat grondmonsters ontleed moet word, en dat daar geen onkruid in die proewe moet groei nie. Die PNS sal die LNR se cultivarproewe befonds indien 'n sinvolle bepaling van die potensiaal van die cultivar gedoen word, en die resultate 'n aanduiding gee van die potensiaal van cultivars by spesifieke plekke. Hy stel dat dit problematies sou wees indien die uitslae van die proewe slegs so betroubaar is soos die insette van die medewerkers.

      Dr du Plessis meld dat 'n vuil proef vir niemand aan­vaarbaar is nie. Sy wys daarop dat Dr Nel se siening oor cultivarproewe behels dat die opbrengspotensiaal van die verskillende cultivars in 'n spesifieke gebied getoets moet word, en dat die verskille wat dan gekry word met statistiese analises uitgewys sal word. Sy wys voorts daarop dat Dr Nel se siening ook inhou dat alle grond nie gestandaardiseer moet word nie, aangesien dit nie in ooreenstemming sal wees met dit wat elke boer op sy plaas ervaar nie. Die aanplanting moet in ooreenstemming met die boer se manier van doen wees, en bemesting moet aangewend word soos dit in die omgewing gedoen word.

      Dr Griessel wys daarop dat daar na wat berig word, baie min kalk in die vorige seisoen deur die kunsmismaat­skappye verkoop is, en dat daar gevind is dat die grond in Suid-Afrika suur word. Dr Griessel voer aan dat die uitgangspunt dat die boer se praktyk in 'n spesifieke omgewing gevolg moet word by cultivarproewe, en die feit dat cultivarproewe gedoen word sonder om aanpassings in bemesting te maak, die oorsaak kan wees vir die swak plaaslike produksie. Hy vra of die benadering nie eerder moet wees om ná grondontledings gedoen is, die vlak van bemesting aan te pas sodat optimum produksie bereik kan word nie, en wys ook daarop dat afgesien van omge­wingsfaktore soos hoë temperature, die voedingstatus van die grond 'n groot rol speel by die vestiging van die gewenste olie- en proteïeninhoud.

      Die Voorsitter versoek Dr de Kock om die verbouingsriglyne-dokument by die volgende vergadering van die Sojawerkgroep beskikbaar te stel. Hy versoek ook dat Dr du Plessis 'n dokument waarin die LNR-siening aangedui word, by die vergadering beskikbaar sal stel, en dat Mnr Mostert, vanuit die mark-perspektief, in tabelvorm hulle vereistes ten opsigte van die cultivarproewe kan aandui sodat 'n geheel-oorsig van die pad vorentoe met die cultivarproewe verkry kan word.

      Dr de Kock sê dat die PNS se standpunt oor die culti­varproewe nie onderhandelbaar is nie, en dat die proewe onder optimum­toestande gedoen moet word. Met ver­wysing na die doel van die nasionale cultivarproewe, soos aangedui op bladsy een van die verslag vervat in Bylae G, sê Dr de Kock dat aangedui word dat die eienskappe van ekonomiese en agronomiese belang onderling tussen cultivars vergelyk sal word, en dat die klem op 'onderling tussen mekaar vergelyk' geplaas moet word. As dít die doel is, moet appels met appels vergelyk word, en dan onder optimale toestande.

      Op 'n vraag na wat hy as kliënt van die proewe verlang, antwoord Mnr Mostert dat die toepas van die proef­resultate belangrik is. As aankoper van sojabone met die oog op die produksie van biodiesel, is die belangrikste faktore wat die winsgewendheid van die biodiesel-aanleg sal bepaal die sojaboonprys, en dan die soja-oliekoekprys. Gepaardgaande hiermee is die inhoud van die sojaboon wat aangekoop word. Die olie-inhoud is die kritieke faktor, en hy sou in 'n posisie wou wees waar hy vir die produsent 'n aanduiding kan gee welke cultivars verkieslik aangeplant moet word in 'n spesifieke streek ten einde die hoogste olie- en proteïeninhoud te verkry. Mnr Mostert meld dat dit gewens sou wees indien die navorsers betrokke by die cultivarproewe artikels oor cultivar-keuse kon beskikbaar stel. Hy wys daarop dat 'n artikel in dié verband onlangs in die Landbouweekblad gepubliseer is. Waar die klem in dié artikel op opbrengs geplaas is, sou dit waardevol wees vir die produsent om te weet welke cultivars die hoogste olie- en proteïeninhoud lewer, indien dergelike inhoud 'n voor­vereiste is van die koper van die sojabone.

      Die Voorsitter wys daarop dat cultivarproewe gedoen word sodat die resultate gebruik kan word deur almal wat in die bedryf betrokke is. By die volgende vergadering van die Sojawerkgroep sal die proewe, asook onder meer die interpretasie en aanwending daarvan, bespreek word. Die Voorsitter ondersteun die publikasie van artikels oor cultivar-aanbevelings, en voeg hier by dat daar in dergelike artikels ook 'n aanduiding sal moet wees van markver­eistes. Hy meld dat daar 'n duidelike klemverskuiwing in die sojabedryf is, en dat daar dienooreenkomstig hierby aangepas moet word.

      Besluite:

      1. Dat Dr de Kock se verbouingsriglyne-dokument by die volgende vergadering van die Sojawerkgroep beskikbaar gestel word.

        Dr de Kock
        Mnr Keun

      2. Dat 'n dokument waarin die LNR-siening aangedui word by die volgende vergadering van die Sojawerkgroep beskikbaar gestel word.

        Mnr Keun

      3. Dat 'n dokument vanuit die mark-perspektief, wat in tabelvorm die marksvereistes ten opsigte van die cultivarproewe aandui sodat 'n geheel-oorsig van die pad vorentoe met die cultivarproewe verkry kan word, by die volgende vergadering van die Sojawerkgroep beskikbaar gestel word.

        Mnr Keun

      4. Dat die cultivarproewe, asook onder meer die inter­pretasie en aanwending daarvan, bespreek word by die volgende vergadering van die Sojawerkgroep.

        Mnr Keun

    2. Roes

      1. Inligting vanaf Roestaakspan

        Die Voorsitter meld dat sojaboonroes nog nie in die huidige seisoen opgemerk is nie.

      2. Blootstelling van produsente aan sojaboonroes

        Die Voorsitter versoek Mnr Keun om inligting te verskaf rakende die pamflet wat uitgedeel is. Mnr Keun berig dat dié pamflet die LNR-IGG se nuutste roespamflet is, en dat die inligting daarin vervat ook in GraanSA se lyfblad gepubliseer sal word. Mnr Potgieter meld dat die pamflet ook beskikbaar gestel sal word aan sojaboon-produsente by streeksvergaderings. Die Voorsitter wys daarop dat dit waarskynlik die mees effektiewe manier is om produsente aan sojaboonroes bloot te stel sonder om die risiko te loop dat roes as gevolg van fisiese blootstelling versprei word. Die pamflet sal ook in elektroniese formaat op die PNS-webblad gelaai word.

    3. Sclerotinia

      1. Proefwerk – terugvoering

        Dr de Kock berig dat Mnr van der Westhuizen tans 'n spilpuntproef en 'n rugsakproef te Bergville onderneem, en dat twee nuwe produkte getoets sal word. Hy meld voorts dat Dr Maryke Craven se sojaboon-sclerotinia proefwerk in Bethlehem en Greytown afgehandel is, dat behandelings toegepas word, en dat kunsmatige besmetting sal plaas­vind sodra die siekte sy verskyning maak. Dieselfde prosedure met vier herhalings sal ook by die Roundup-proef op Bethlehem toegepas word. Dr de Kock berig dat Prof McLaren reeds drie referate gebaseer op sy na­vorsingswerk by die plantpatologie-kongres gelewer het.

        Dr de Kock wys daarop dat die opname wat in sestien verskillende produksie-areas onderneem is, aandui dat daar definitief verskillende rasse van sclerotinia is, en dat dit die sclerotinia-werk nog verder bemoeilik. Dr de Kock meld dat hy later verslag sal doen oor die referate gelewer by die Gewasproduksie-kongres. Met verwysing na die werk wat by die Universiteit van KwaZulu-Natal gedoen word, meld Dr de Kock dat die eerste drie bene van die proefwerk deur Dr Caldwell en haar student Me Visser afgehandel is en dat hulle tans besig om die resultate op te skryf. Die ander drie bene van die proefwerk sal in Maart afgehandel word, en daar sal by die Mei-vergadering verdere inligting in dié verband verskaf word. Hy noem dat hy by die volgende vergadering verslag sal doen oor Dr Caldwell se silikon-projek.

        Besluite:

        1. Dat Dr de Kock by 'n volgende vergadering van die Soja­werkgroep verslag sal doen oor die referate gelewer by die Gewasproduksie-kongres.

          Mnr Keun
          Dr de Kock

        2. Dat Dr de Kock by die Mei-vergadering van die Soja­werk­groep verslag sal doen oor Dr Caldwell en Me Visser se sclerotinia-werk.

          Mnr Keun
          Dr de Kock

        3. Dat Dr de Kock by die volgende vergadering van die Sojawerkgroep verslag sal lewer oor Dr Caldwell se silikon-projek.

          Mnr Keun
          Dr de Kock

  11. Saad

    1. Terughouding van saad

      Die Voorsitter lig die vergadering in dat 'n vergadering rakende die terughou van graan as saad op die 16e Februarie 2007 tussen al die rolspelers gehou word, en nooi die lede van die Sojawerkgroep om hulle by die vergadering aan te sluit.

  12. Tegnologie-oordrag

    1. Inligtingsdae 2007: datums en terugvoering

      In antwoord op 'n vraag van die Voorsitter meld Dr du Plessis dat die LNR-IGG 'n besigtiging van die cultivars van die LNR-IGG se mandaatgewasse op 28 Februarie 2007 aanbied.

    2. Sojaforum

      1. Terugvoering van die vergadering van die Sonneblom- en Sojaforum

        Daar is geen terugvoering nie.

      2. Sake om na die volgende Forum te verwys

        Sake om na die volgende Forum te verwys sluit in:

        • Cultivarproewe
        • Stikstofbemesting,
        • Verdere sake sal deur Mnr Keun bepaal word.

    3. Toeligting van Sojawerkgroep deur kundige

      Met verwysing na die Voorsitter se versoek om inligting rakende kundiges wat die Sojawerkgroep in die toekoms oor wetens­waardighede kan inlig, noem Dr de Kock dat Prof Schultz, landbouweerkundige verbonde aan die Universiteit van KwaZulu-Natal, moontlik die werkgroep kan inlig oor die effek van aardverwarming op die patroon van gewasverbouing. Die Voorsitter bedank Dr de Kock vir die voorstel, en vra dat die Sojawerkgroep verdere inligting in dié verband deurgee.

      Besluit:

      1. Dat Prof Schultz, landbouweerkundige verbonde aan die Universiteit van KwaZulu-Natal, moontlik die werkgroep kan inlig oor die effek van aardverwarming op die patroon van gewasverbouing.

        Dr de Kock

  13. Datum van volgende vergadering

    Die Voorsitter hou die lys van voorgestelde datums van Sojaboonwerkgroepvergaderings in 2007 voor aan die vergadering en vra om kommentaar. Dr Griessel meld dat die Augustus-vergadering se datum foutiewelik aangedui is as 8 Augustus, en vra dat die datum verander word na 3 Augustus op beide bladsye vervat in Bylae H.

    Die datum van die volgende vergadering van die Soja­werkgroep is 1 Maart 2007.

  14. Afsluiting

    Die vergadering sluit om 13:30.