Sojawerkgroepvergadering

gehou om 10h00 op 28 Februarie 2006 in die PNS-Raadsaal te Rivonia

1. Opening

   Die vergadering word deur mnr De Beer met gebed geopen.

2. Verwelkoming

   Die Voorsitter heet almal hartlik welkom. Hy versoek dat mnr Havenga in oorleg met mnr Johann du Plessis, die Departement van Landbou: KwaZulu-Natal moet versoek dat mnr James Arathoon die werkgroepvergaderings bywoon namens die Departement.

   Besluit:

   1. Dat mnr Havenga in oorleg met mnr Johann du Plessis, die Departement van Landbou: KwaZulu-Natal sal versoek dat mnr James Arathoon die werkgroepvergaderings bywoon.

      Mnr Havenga

3. Presensie

   Teenwoordig
   Mnr GJH Scholtemeijer	PNS (Voorsitter)
   Dr M Griessel	PNS
   Dr J de Kock	PNS
   Mnr L Killian	PNS-Kontrakteur
   Mnr WF van Wyk	PNS-Kontrakteur
   Mnr E Maree	PNS-Kontrakteur
   Mej M Scheepers	Nasionale Departement van Land­bou
   Mnr FAS Potgieter	Graan SA
   Mnr G de Beer	LNR-IGG
   Mnr G Keun	PNS / OPOT
   Mnr GW Bührmann	Gideon Bührmann Saad
   Mnr JP Botma	Verteenwoordiger: Noordwes Vrystaat
   Mnr ID Lamprecht	Departement van Landbou, Land Admin: Mpumalanga
   Mnr C Havenga	Agriocare
   Mnr AJ Cronje	Verteenwoordiger Mpumalanga
   Mnr N Fouché	Sekretariaat
   Verskonings
   Mnr NJ Vermaak	Graan SA
   Mnr S van Zyl	Graan SA
   Mnr W Loubser	SANSOR
   Dr N McLaren	Universiteit van die Vrystaat
   Mev AG Enslin	SAGIS
   Mnr CJ du Plessis	PNS
   Mev R Beukes	Nasionale Departement van Landbou
   Mnr JC Lubbe	Agriocare
   Mnr B de Klerk	Senwes

   ---

4. Personalia

   Geen.

5. Vasstelling van die sakelys

   Die sakelys word aanvaar.

6. Notule van die vergadering van 30 Ja­nuarie 2006

   Besluit:

   1. Dat die notule van die vergadering van die Sojawerkgroep gehou op 30 Januarie 2006 goedgekeur word.

7. Algemene oorsig

   1. Oesskatting

      Mej Scheepers hou die jongste inligting aan die ver­gadering voor. Die Oesskattingskomitee se inligting soos op 21 Februarie 2006 gepubliseer, is as volg:

      	Oppervlakte beplant	Finale oes	Oppervlakte beplant	Eerste skatting
      	2004/2005	2004/2005	2005/2006	2005/2006
      	(ha)	(ton)	(ha)	(ton)
      Sonneblomsaad	460 000	620 000	464 480	603 920
      Sojabone	150 000	272 500	228 570	377 420

      Die provinsiale indeling van die oesskatting vir sojabone, is volgens die Oesskattingskomitee as volg:

      Provinsie	Oppervlakte beplant	Eerste skatting	Oppervlakte beplant	Finale oes
      	2005/2006	2005/2006	2004/2005	2004/2005
      	(ha)	(ton)	(ha)	(ton)
      Wes-Kaap	70	70	140	420
      Noord-Kaap	500	1 500	100	300
      Vrystaat	35 000	52 500	20 500	30 000
      Oos-Kaap	500	900	400	800
      KwaZulu-Natal	25 000	62 500	17 000	39 270
      Mpumalanga	140 000	203 000	84 000	136 650
      Limpopo	13 000	29 900	10 000	27 360
      Gauteng	6 500	11 050	5 000	9 200
      Noordwes	8 000	16 000	12 860	28 500
      Totaal	228 570	377 420	150 000	272 500
      Nasionale Opbrengs	1,65 ton/ha		1,82 ton/ha

      Mnr Van Wyk sê die Oesskattingskomitee het hom versoek om behulpsaam te wees met die visuele onderskeiding van droëboon- en sojaboonplante by afstandwaarneming, aan­gesien dit baie eenders lyk vanuit 'n voertuig of vliegtuig. Mej Scheepers noem dat die Mielietrust 'n projek befonds waar aanplantings met afstandwaarneming met behulp van mikrovliegtuie gemonitor sal word. Mpumalanga sal eerste aan die beurt kom, waarna Noordwes en die Vrystaat sal volg.

   2. Provinsies

      1. KwaZulu-Natal

         Mnr Havenga sê dat daar in die Bergville / Winterton area baie sojabone geplant is, maar dat hy nie kennis dra van die toestande in die suidelike streke van die provinsie nie. In die noordelike dele van die provinsie blyk daar nie veel meer as verlede seisoen aangeplant te wees nie. Hy sê dat in die Normandien-streek, sowat 2 000 ha aangeplant is.

         Volgens mnr Du Plessis se verslag (soos deur mnr Keun voorgehou) lyk toestande in KwaZulu-Natal baie mooi en lyk die potensiaal bo normaal. Volgens die verslag is roes op verskeie plekke in die provinsie opgemerk en spuit produsente daarvoor. Volgens mnr Du Plessis sal die opbrengs nie daardeur beïnvloed word nie.

      2. Mpumalanga

         Mnr Bührmann sê dat sojabone wat in Mpumalanga geplant is, goed vertoon. Mnr Cronjé sê hy gaan akkoord met die Oesskattingsyfer. Hy sê dat vergeelde sojabone goed herstel het toe die son na baie reëns en bewolkte toestande weer begin skyn het. Daar is lande wat tekens van onvoldoende nodulering toon. Hy noem dat sojabone wat hy in gronde geplant het waar sojabone nie voorheen geplant is nie, heelwat swakker presteer het as 'n blok sojabone na sojabone. Hy maak die aanname dat veen-entstof meer doeltreffend as vloeibare entstof is, veral in gronde waar sojabone vir die eerste keer geplant word.

      3. Noordwes

         Mnr Potgieter sê dat sojabone te Atlanta hoog staan, gesond vertoon en goeie opbrengste behoort te lewer. Hy volstaan by die Oesskattingskomitee se syfer.

      4. Limpopo

         Mnr Van Wyk sê dat die toestande onveranderd is sedert die vorige rapportering aan hierdie werkgroep, 'n maand gelede.

      5. Noord-Kaap

         Die Voorsitter sê dat daar volstaan word by die vorige rapportering aan die werkgroep.

      6. Vrystaat

         Mnr Maree sê dat daar min-of-meer dieselfde toestande in die Vrystaat heers, as tydens die vorige rapportering. Mnr Botma sê dat goeie opbrengste vir die Vrystaat verwag word, ten spyte van spoelskade in die Noord-Vrystaat.

      7. Oos-Kaap

         Mnr Killian bevestig dat hy niks tot sy vorige rapportering by te voeg het nie.

      8. Suidwestelike Distrikte

         Geen nuwe inligting het tot die vergadering se aandag gekom nie.

      9. Gauteng

         Mnr Van Wyk noem dat hy volstaan by die aangepaste skatting, vanaf 5 000 na 6 500 ha.

   3. Weer- en klimaatsvooruitskouing

      Enviro Vision se Mielievisie No. 70 is by die sakelys inge­bind. Mnr Killian sê dat sekere gebiede in die Oos-Kaap, veral die deel tussen Port Elizabeth en Humansdorp, baie droog is. Damme is gemiddeld 40% vol. Rondom Cradock het dit onlangs baie gereën.

      Mnr Potgieter sê dit het eers in Desember 2005 in die Brits-omgewing begin reën en dat dit tans goed nat is in die omgewing. Dit was nog nie nodig om besproeiing te doen nie.

      Mnr Botma sê dit is opvallend dat daar baie meer vog vanuit die noorde as kuslangs versamel word. Hy sê dat die reënseisoen vanuit die staanspoor, baie wisselvallig was en dat bewerking in die Bothaville-distrik eers gedurende vroeg Desember kon begin. Suid van Bothaville en in Viljoenskroon se omgewing, het daar tot datum tussen 400mm en 500mm reën geval, terwyl plase by NAMPO, baie reënskade gehad het. Hy sê waar hy in die omgewing van NAMPO boer, het hy tot dusver ongeveer 250mm gemeet.

      Mnr Van Wyk noem dat baie Hoëveldse produsente vanaf Januarie tot op hede tussen 300 en 500mm reën ontvang het, wat heelwat versuipskade meegebring het. Hierdie reënval verteenwoordig nagenoeg twee-derdes van die gemiddelde reënval vir die streek.

      Mnr Cronjé sê hoewel daar in sy omgewing sedert Nuwejaarsdag reeds ongeveer 700mm reën geval het, dit baie wisselvallig reën. Saam met Kersdag se reëns, is dit 800mm. By boerderye wat ongeveer 30km van hom af geleë is, is daar egter 'n behoefte aan nog reëns.

   4. Mikpunte: 2010 en 2020

      1. Drie-jaar vooruitskatting

         Die Voorsitter herinner die vergadering daaraan dat die PNS vir die 2005plantseisoen (die huidige produksiejaar), 'n mikpunt van 150 000 ha gestel het. Hierdie mikpunt is in die vorige produksiejaar oortref. Intussen is daar baie verwikkelinge in terme van biodiesel. Die regering het bepaalde kontrakte gesluit, terwyl verskeie kleiner en groter biodieselskemas tot stand kom en in beplanning is.

         Die Voorsitter sê dat die PNS 'n siening wil neem ten opsigte van produksie in 2010 en dat mnr Deon Joubert (Onder­voorsitter: PNS en landbou-ekonoom) tans in samewerking met dr Griessel aan 'n projeksie werk. Hy noem dat die PNS se vooruitskattings met behulp van 'n model gemaak word wat die demografie, eetgewoontes, lewenstandaarde en ander veranderlikes in aanmerking neem.

         Dr Griessel sê volgens 'n studie van mnr Joubert in samewerking met die UV, sal daar tot en met 2010 'n plaaslike tekort aan oliekoek wees, selfs al pers SASOL 600 000 ton sojabone.

         Die Voorsitter noem dat die Suid-Afrikaanse oliekoekmark nog nooit in soveel as 50% van die proteïenbehoeftes vir diereverbruik kon voorsien nie. Hy pols die lede oor hulle siening vir sojaboonproduksie in die 2009-produksiejaar.

         Mnr Bührmann sê dat 400 000 ha en selfs 500 000 ha haalbaar is teen 2010, mits aanplantings in die swaarder gronde van die oostelike gebiede van Suid-Afrika uitgebrei word. Hy sê dat uitbreidings in die mielie-produserende dele, veral in die sanderige gronde van byvoorbeeld die Wes-Vrystaat en die Noordwes Provinsie, onwaarskynlik is. Hy sê dat daar nie geskikte soja-cultivars bestaan vir suksesvolle aanplantings in gronde met kleipersentasies van 14% en laer nie. Hy sê dat die vlak van produsenteprys en die wisselkoers egter bepalend is vir produksie-uitbreidings.

         Mnr Cronjé sê dat hy mnr Bürhrman se siening deel, hoewel hy twyfel het oor die praktiese haalbaarheid daarvan. Dit is ondenkbaar dat 'n groot oes soos dié in Mpumalanga, wat bykans dubbel soveel as in verlede seisoen sal wees, betyds en sonder verliese gestroop sal kan word. Daar is 'n beperkte aantal stropers en 'n beperkte leweringstyd. Verdere bespreking volg oor die optimale benutting van die beperkte stroperkapasiteit, wat in gedagte gehou moet word by produksie-uitbreidings van sojabone.

         Mnr Potgieter meld dat daar gronde rondom Ventersdorp is wat geskik is vir koringproduksie en derhalwe ook vir soja­boonproduksie geskik mag wees. Mnr Botma sê hy glo dat aanplantings kan verdubbel, mits die beloofde biodiesel­projekte realiseer en die klimaat gunstig is. Hy voorsien egter dat dit nie teen 2009 reeds haalbaar is nie.

         Dr De Kock sê afgesien van uitbreiding in hektare, kan bemesting- en verbouingspraktyke in Mpumalanga nog beter aan­gepas word ooreenkomstig sojabone se behoef­tes, ten einde 'n hoër gemiddelde opbrengs per hektaar te behaal. Hy sê dat voorgenoemde asook die moontlikhede wat biodieselproduksie uit sojabone inhou, die potensiaal skep vir 'n nasionale produksie van 400 000 ha teen die jaar 2010. Die Voorsitter sê dat navorsing sodanig gerig moet word, dat dit die ekonomiese verbouing van sojabone bevorder.

         Dr Griessel wys daarop dat sojabone wat deur die ekstrusiemetode gepers word, dikwels onder- of oorverhit word en aminosure dus minder toeganklik vir die dier is. Verder is oliekoek wat 6% olie en meer bevat en moontlik galsterig kan word, nie vir die mark baie aanvaarbaar nie. Kopers vergelyk sodanige plaaslike produk met ingevoerde voorraad in terme van onder andere proteïenwaardes, met gevolglike prysaanpassings.

         Mnr Killian sê dit word geraam dat sowat 500 000 ha sojabone in die Oos-Kaap verbou kan word. 'n Aanleg in Oos-London koop reeds 200 ton sojabone per maand aan en 'n aanleg wat nagenoeg 100 000 ton canola per jaar sal pers, gaan opgerig word. Canola moet in wisselbou met mielies en sojabone geplant word.

         Die Voorsitter noem dat die PNS by projekte van pro­vinsiale departemente en buitelandse instansies betrokke is, waar beide canola en sojabone as die bron van biodiesel beskou word. Hy sê dat die PNS reeds studies gedoen het om te bepaal hoeveel canola-oliekoek in die mark geak­kom­modeer sal kan word en dat die werkgroep op hoogte gehou sal word. Hy sê hy twyfel egter of die Oos-Kaap binne die volgende vier jaar noemenswaardige uitbreidings in canola sal hê.

      2. SAGIS

         SAGIS se verslag is vir kennisname by die sakelys inge­bind. Die finale state vir Januarie 2006 en die jaar 2005 soos op 23 Februarie gepubliseer, word tydens die vergadering uitgehandig. Die posisie ten opsigte van 2004 en 2005 is opsommend as volg gerapporteer:

         	2005	2004
         	(ton)
         Beginvoorraad: 1 Januarie	100 500	48 700
         Verkryging	277 200	235 000
         Aanwending	275 600	179 400
         Uitvoere	8 400	2 200
         Diverse	4 600	1 600
         Onaangewende voorraad	89 100	100 500

         Die Voorsitter wys op die hoë verbruikstempo en sê dat daar teen die einde van Maart 2006, weinig sojabone beskikbaar sal wees.

         Dr Griessel sê hy sou eerder wou sien dat invoerpariteit gebaseer word op veranderlikes wat van toepassing is op 'n land soos Argentinië vanwaar baie meer sojabone ingevoer word as van die VSA. Die Voorsitter sê dat hy van SAGIS sal verneem wat die beweegrede is vir die kwotering van 'n Amerikaans-gebaseerde invoerpariteitsprys.

8. Markaangeleenthede

   1. Huidige prys van sojabone – internasionaal en plaaslik

      Dr Griessel skets die waarde van sojabone, soos afgelei van sojaboonoliekoek. Dit verskyn ook op die PNS-webwerf.

      Waarde van sojabone afgelei van sojaboon-oliekoek (47% proteïen) geland Durban soos op 6 Maart 2006

      	Verskeping: R1 594   |   Wisselkoers: R6.15/US$
      Geland Durban 47% proteïen oliekoek	1 594.00
      Spoorvrag na Randfontein	170.00
      	1 764.00
      Waarde van volvetsoja 110%	R1 940.00
      Min koste om sojabone na volvetsojabone te verwerk	538.00
      – Vervoerkoste na volvet-aanleg	70.00
      – Stoorkoste	102.00
      – Rente 12% (6 maande)	94.00
      – Ekstrusiekoste	180.00
      – 5% ekstrusieverlies	92.00
      Afgeleide produsenteprys vir sojabone – R/ton	R1 402.00

      Mnr Botma sê dat die vervoerdifferensiaal en stoorkostes moontlik onder druk mag kom, wat 'n gunstiger produsenteprys in die hand mag werk. Dr Griessel noem dat rolspelers hulle eie syfers by die veranderlike elemente kan invoeg, soos wat dit op hulle omstandighede van toepassing is.

   2. SAFEX

      Mnr Du Plessis se skriftelike kommentaar word deur mnr Keun voorgehou: "Die prys is gister op met R37/ton na R1 350/ton en 19 kontrakte is verhandel. Pryse het die laaste twee maande gedaal vanaf R1 500/ton en meer, na R1 300/ton. Die rede hiervoor was die daling in die internasionale soja-oliekoekprys en die verwagte groot oes."

      Die Voorsitter noem dat hy die Wes-Kaapse streekskongres van Graan SA bygewoon het, waartydens produsente nie genoeë geneem het met die bestaande liggings­differensiale nie. Ter agtergrond verduidelik mnr Potgieter dat daar tans nie liggingsdifferensiale in die sojaboon­bedryf bestaan nie. Aangesien die aantal silo's waar daar vir JSE-SAFEX gelewer kan word wesenlik toeneem (tans is dit nagenoeg 40 silo's), wil JSE-SAFEX die bedryf se mening toets oor die instel van liggingsdifferensiale. Vir verwerkers wat sojabone via JSE-SAFEX aankoop, maak die ligging van die silo's 'n verskil in hulle insetpryse.

      Mnr Potgieter sê dat Graan SA se Sojawerkgroep die liggingsdifferensiaal-stelsel onder die loep geneem het en tot die gevolgtrekking gekom het dat so 'n stelsel nie wenslik is nie, aangesien daar nie soos by mielies, 'n sentrale punt is vanwaar 'n differensiaal effektief bereken kan word nie.

9. Produsente-aangeleenthede

   1. KwaZulu-Natal

      1. Super Sojakompetisie – terugvoering

         Mnr Havenga meld dat 'n tweede besoek tans aan deelnemende produsente gebring word. In die suidelike gebied (Winterton / Bergville) is daar 22 inskrywings en in die noordelike gebied, 23 inskrywings.

      2. Navorsing

         Mnr De Beer rapporteer dat die nasionale cultivarproewe oor die algemeen baie goed vertoon. Standprobleme kom egter by die proef te Normandien voor. As gevolg van dieselfde probleem is die plantdatumproef te Dundee ook afgeskryf.

         Mnr Havenga noem dat versuipingsprobleme by die Dundee-proef voorgekom het. Nadat blaarvoeding toege­dien is, het die plante redelik goed herstel. Baie reëns het egter weer sedert gister in die omgewing neergesak.

      3. Ander

         Geen.

   2. Mpumalanga

      1. Stikstofbemestingsprobleme in Mpumalanga – terugvoering

         Mnr De Beer noem dat die proewe in Mpumalanga oor die algemeen baie mooi lyk. Die Voorsitter noem dat olie­persers in KwaZulu-Natal kla oor wisselende proteïen­vlakke van besendings wat uit verskillende streke van Mpumalanga aangekoop word. Aldus 'n sekere mnr Geldenhuys beskik sojabone uit Mpumalanga oor laer proteïenwaardes as dié in Newcastle. Mnr Geldenhuys het onderneem om die proteïenontledings van besendings uit die onderskeie gebiede, aan die PNS te verskaf.

         Dr De Kock sê dat ter plaatse studies gedoen moet word in die gebiede vanwaar lae-proteïen sojabone aangekoop word. Hy noem dat sulke gronde 'n lae fosfaatinhoud mag hê en/of 'n swak vermoë het om fosfaat op te neem. Die Voorsitter doen 'n beroep op die lede om sulke gevalle onder die PNS se aandag te bring. Dr Griessel noem dat daar met mnr Geldenhuys ooreengekom is dat die PNS ontledings van die proteïen- en vetinhoud van die ge­lewerde sojabone sowel as die oliekoek sal laat doen.

         Mnr Potgieter sê dat mnr Riaan Engelbrecht van die Noordwes Provinsie se sojabone gedurende verlede sei­soen slegs 28% proteïen op 'n nuwe land behaal het. Op aanbeveling van mnr Potgieter het mnr Engelbrecht vir die huidige seisoen, fosfaatbehandeling en dubbele enting op die nuwe lande toegepas. Volgens mnr Engelbrecht lyk die sojabone waar dit op dieselfde lande geplant is vanjaar baie beter as verlede seisoen. Mnr Potgieter sê dat hy mnr Engelbrecht versoek het om terugvoering oor hierdie seisoen se proteïenresultate te gee. Hy noem dat hy deeglik bewus is dat lae proteïenvlakke vanuit verskillende streke gerapporteer word, veral uit Mpumalanga. Die Voorsitter reël dat mnr Van Wyk die saak met mnr Potgieter opneem, met die doel om monsterontledings van die vorige en nuwe land te laat doen.

         Dr De Kock sê dat die lae proteïenprobleem in baie gevalle dalk eerder te wyte is aan die spesifieke grond en/of die produsent se onkunde ten opsigte van die korrekte verbouing van sojabone. Hy noem dat sekere dele van Mpumalanga bekend is vir grondsuurheid en aluminium-toksisiteit, wat fosfaatopname inhibeer.

         Mnr Van Wyk noem dat proteïeninhoud ook cultivar­gebonde is. Hy sê dat hy vanjaar in Kinross 'n betreklike groot strookproef met verskillende bemestingtoedienings uitgelê het. Hy sê dat hy proteïenontledings van hierdie proef wil doen. In die algemeen bemes produsente in hierdie provinsie "baie laag" of glad nie. Verwysende na die LNR-IGG se gepubliseerde nasionale cultivar-resultate, sê die Voorsitter hy betwyfel die stelling dat proteïen cultivargebonde is.

         Mnr Havenga wys daarop dat die proteïenresultate wat tans in die supersoja-gebiede en veral Bergville / Winterton-gebied behaal word, die gevolg is van molib­deenbehandeling en bemesting. In die vroeë negentigerjare was die proteïenvlakke in KwaZulu-Natal slegs sowat 28%.

         Mnr Van Wyk sê nadat sclerotinia twee weke gelede in die Hoëveld by droëbone opgemerk is, is hierdie siekte verlede week in 'n aantal sojaboonlande van die gebied waar­geneem. Dit het verlede week ook die proewe te Delmas en Kinross begin besmet.

         Mnr Cronjé sê sy waarneming is dat nodulering nie na wense plaasvind by die behandeling van sojabone met vloeibare entstof op nuwe sojaboonlande nie. Wanneer sojabone op sojabone geplant word, is nodulering egter nie 'n probleem nie. Waar nuwe sojaboonlande met 'n veen-entstof behandel word, vind goeie nodulering plaas. Hy doen aan die hand dat daar in samewerking met die Nasionale Departement van Landbou, in terme van Wet 36, monsters van entstowwe geneem word om te laat ontleed. Die Voorsitter sê dat die aangeleentheid vroeër met die LNR-NIBP opgeneem is, aangesien hierdie Instituut destyds in beheer daarvan was. Hy sê dat dit raadsaam mag wees om monsters by produsente in verskillende streke of by die vervaardigers te trek, om seker te maak dat die produkte aan die wetlike vereistes voldoen. Hy reël dat die aange­leentheid na die Tegnologiekomitee verwys word.

         Dr Griessel sê dat die LNR-NIPB destyds die moontlikheid sou ondersoek, om die rhizobium-bakterieë (stikstof-entstof) in 'n vorm te bind dat dit stadiger vrygestel word. Mnr De Beer sê dit word ondervind dat vloeibare ent­stowwe nie so lank soos veen-entstowwe hou nie. Mnr Maree sê produsente in die Vrystaat ent as 'n reël dubbel op nuwe sojaboonlande, ongeag die tipe entstof.

         Mnr Killian noem dat hy bewus is van vyf produsente in KwaZulu-Natal wat met vloeibare entstof, geen nodulering gekry het nie. Dieselfde is verlede jaar by twee produsente in Cradock ondervind. Vanjaar het hierdie produsente geen entstof toegedien nie en is uitstekende nodulering behaal. Hy meld dat hy oproepe van Vrystaatse produsente ont­vang het, wat ook geen nodulering na enting gehad het nie. Mnr Botma sê produsente in sy omgewing ondervind dat rhizobium-behandeling in die veen-vorm beter resultate as in die vloeibare vorm lewer.

         Mnr Potgieter noem dat die LNR-IGG toetse op chemiese middels vir Graan SA se insetwerkgroep doen, om te bepaal of dit aan die vereistes voldoen. Hy doen aan die hand, dat laasgenoemde werkgroep en die Sojawerkgroep die aangeleentheid gesamentlik hanteer. Mnr Bührmann sê ideaalgesproke behoort daar 'n bestuursopleidingsprogram vir produsente beskik­baar te wees. Hy bevestig dat sojabone geensins op brakgrond noduleer nie, ongeag enige middel wat toegedien mag word. Hy meld dat verskeie produsente noduleringsprobleme ondervind na die toediening van verskeie vloeibare en ander entstowwe en sê dat dit dikwels met swak bestuurspraktyke gepaard gaan.

         Mnr Killian sê dat vloeibare entstof se raklewe korter is as veen-entstof. Hy sê dat dubbeldosis-entstof in nuwe gronde van die Oos-Kaap, goeie nodulering tot gevolg gehad het. Dr De Kock sê dat molibdeenbehandeling op die saad skadelik vir rhizobium is, indien daar nie onmiddellik na behandeling geplant word nie. Indien nie onmiddellik geplant word nie, is blaartoediening van molibdeen aan te bevole. Hy sê dat ook mnr Van Wyk dit in die praktyk bevestig het. Mnr Van Wyk sê dat molibdeenbehandeling van saad by sy proewe, ook standprobleme veroorsaak het en dat rhizobium sonder molibdeen beter resultate lewer.

         Die Voorsitter verneem van mnr Van Wyk na die stand van die sojabone wat geplant is in gronde waar onkruiddoder-reste (van 'n tipe wat ook bloekombome dood) voorkom. Mnr Van Wyk sê dat die grootste skade by die ligter gronde voorkom, waar die meeste sojaplantjies nie uitgegroei het nie en die gronde omgeploeg is. Ander aanplantings het redelik herstel, hoewel daar twyfel bestaan oor die opbrengs daarvan. Met betrekking tot die aalwurmproewe kan daar op hierdie stadium nog geen rapportering plaasvind nie.

         Besluite:

         1. Dat lede van die Sojaboonwerkgroep gevalle waar soja­bone met lae proteïenwaardes gestroop word, onder die PNS-kantoor se aandag moet bring.

            Lede

         2. Dat kennis geneem word van die ooreenkoms met mnr Geldenhuys (KZN), naamlik dat die PNS ontledings sal laat doen van die proteïen- en vetinhoud van die gelewerde sojabone sowel as die oliekoek.

            Lede

         3. Dat mnr Van Wyk met mnr Potgieter kontak sal maak aangaande proteïenvlak-verskille by mnr Engelbrecht van die Noordwes Provinsie se aanplantings op nuwe soja-grond en ander gronde, sodat monsterontledings van die vorige en nuwe land gedoen kan word.

            Mnr Van Wyk

         4. Dat monsters van entstofprodukte by produsente in verskillende streke en/of by die vervaardigers getrek behoort te word, om seker te maak dat die produkte aan die wetlike vereistes voldoen en dat hierdie aange­leentheid na die Tegnologie­komitee verwys word.

            Tegnologiekomitee

      2. Ander

         Geen.

   3. Noordwes provinsie

      1. Navorsing

         1. NWK Proefresultate met stikstof vir publikasie in SA Graan

            Geen.

      2. Ander

         Geen.

   4. Limpopo

      1. Navorsing

         Geen.

      2. Ander

         Geen.

   5. Vrystaat

      1. Navorsing

         Geen.

      2. Ander

         Geen.

   6. Oos-Kaap

      1. Navorsing

         Geen.

      2. Ander

         Geen.

   7. Suidwestelike Distrikte

      1. Navorsing

         Geen.

      2. Ander

         Geen.

   8. Gauteng

      1. Navorsing

         Geen.

      2. Ander

         Geen.

   9. Noord-Kaap

      1. Navorsing

         Geen.

      2. Beplanningsvergadering

         Geen.

      3. Ander

         Geen.

   10. Algemeen

       1. Biodiesel

          1. Vordering

             Onder item 7.4.1 is kennis geneem van enkele ver­wik­kelings. Ten einde meer te wete te kom oor die proteïen-implikasies van bio-brandstof, beplan die PNS 'n oorsese sending. Mnr Potgieter meld dat die Regering die belastingtoegewing vir die vervaardiging van biodiesel vanaf 30% na 40% verhoog het. Die Voorsitter noem dat mnr Fanie Brink (Graan SA) die PNS-Raad gedurende Mei 2006 oor die aangeleentheid kom toespreek.

          2. Langtermyn-implikasies

             Die langtermyn-implikasies wat die vervaardiging van bio-brandstof vir die landbou inhou, is tydens die vorige vergadering bespreek.

       2. Sleepstroper

          Die Voorsitter noem dat 'n Slattery-stroper wat in 'n sleepstroper vir sojabone omskep is, deur die LNR-ILI getoets is en dat daar waarskynlik twee van hierdie stropers teen die komende oesseisoen beskikbaar sal wees. Die projek is daarop gerig om 'n diens aan kleiner boere te lewer, wat byvoorbeeld 50 ha sojabone het.

          Na aanleiding van mnr Van Wyk se vraag, sê mnr Bühr­mann dat so 'n stroper ongeveer 5 ha per dag kan stroop. Mnr Bührmann noem dat 'n Slattery-stroper met 'n koringtafel nie doeltreffend genoeg is nie. 'n Heston-kop wat twee drie-voet rye op 'n keer stroop, lewer uiters doeltreffende werk. Hy sê dat daar vele sulke onbenutte stropers op plase staan, wat ten behoewe van die informele sektor aangewend kan word.

       3. Gesprek met provinsiale departemente insake Nasionale cultivarproewe

          Die Voorsitter noem dat gesprek gevoer word met die Departemente van Landbou in die Oos-Kaap en KwaZulu-Natal, onder andere oor die opkomende landbouers. Vroeër is daar ook met die Departement van Landbou: Mpuma­langa kontak gemaak. Die PNS is ook met Graan SA in gesprek om samewerkingsgeleenthede ten opsigte van die opkomende landbouers te ondersoek.

       4. Beplanning ten opsigte van die skryf en publisering van artikels uit die sojaboonhandleiding – PNS Tegnologiekomitee

          Dr De Kock meld dat die Tegnologiekomitee besluite oor 'n verskeidenheid onderwerpe sal neem sodat die betrokke persone daaraan kan begin skryf, met die oog op publikasie vanaf Augustus 2006. Die Voorsitter voeg by dat hierdie artikels nie slegs in tydskrifvorm nie, maar ook in bladskrif-vorm beskikbaar gestel sal word, sodat dit tydens geleenthede soos NAMPO uitgehandig kan word.

          Mnr Potgieter versoek dat daar voor strooptyd 'n artikel oor die stroopproses in die SA Graan tydskrif gepubliseer word. Dr De Kock onderneem om die haalbaarheid daarvan by die Tegnologiekomitee te toets.

          Besluit:

          1. Dat die haalbaarheid om voor strooptyd (2006) 'n artikel oor die stroopproses by sojabone in die SA Graan tydskrif te laat publiseer, met die Tegnologiekomitee getoets sal word.

             Voorsitter
             Tegnologiekomitee

10. Navorsing

    1. Nasionale cultivarproewe

       Mnr De Beer handig 'n lys van cultivarproewe aan die lede uit, wat die volgende aandui: lokaliteite, verantwoordelike instansie, PNS-kontrakteur en plantdatum. Dr De Kock versoek dat die opkomende landbouer-proewe soortgelyk hanteer word, ten einde vordering te evalueer en gepaste besluite te kan neem.

       Besluit:

       1. Dat die opkomende landbouer-proewe soortgelyk as die ander kommersiële cultivarproewe hanteer sal word, ten einde vordering te evalueer en gepaste besluite te kan neem.

          Mnr De Beer

    2. Roes

       1. Inligting vanaf Roestaakspan

          Mnr Van Wyk rapporteer dat roes verlede Donderdag by die vangerproef tussen Amersfoort en Morgenson waarge­neem is. By elke vangerproef is drie cultivars geplant, naamlik 'n baie vroeë-, medium- en laat-seisoen cultivar. Aangesien roes in KwaZulu-Natal ontstaan het, is die vinnige groeiers ten opsigte van die proewe in KwaZulu-Natal eerste besmet. Met verspreiding van die roes na Amersfoort en ander dele van Mpumalanga het dit die mediumgroeier-cultivars besmet, aangesien die vinnige groeiers reeds die besmettingstadium ontgroei en die roes gevolglik ontsnap het.

          Mnr Lamprecht noem dat roes reeds by groot aanplantings te Standerton voorkom. Die Voorsitter meld dat hy van voorneme is om 'n dringende persverklaring in hierdie verband uit te reik. Hy versoek dat enige gevalle van roes onder die PNS-kantoor se aandag gebring word. Sodanige inligting word aan die LNR-IGG verskaf, vanwaar dit onder die aandag van 'n bepaalde netwerk van persone en instansies gebring word.

          Mnr Van Wyk sê die feit dat roes nie meer eerste in die Bergville / Winterton gebied se vangerproewe gevind word nie, daarop kan dui dat produsente aldaar, as 'n voor­sorgmaatreël, hulle aanplantings by voorbaat vir roes bespuit.

          Besluit:

          1. Dat lede van die Sojawerkgroep gevalle van roes onmid­dellik onder die PNS-kantoor se aandag moet bring.

             Lede

    3. Sclerotinia

       1. Proefwerk – terugvoering

          Mnr Van Wyk noem dat sclerotinia in die Hoëveld uitgebreek het en na verwagting baie fel sal toeslaan, gegewe die nat toestande vanjaar. Hy sê dat professor McLaren van die Universiteit van die Vrystaat hom genader het oor 'n student wat intensiewe navorsing oor die siekte wil doen en wat reeds in Maart sekere besmette gebiede wil besoek.

          Dr De Kock sê dat me Maryke Craven en dr Deidré Fourie (beide van die LNR-IGG) proewe op sclerotinia by onderskeidelik sojabone en sonneblom doen. Hulle is verantwoordelik vir proewe te Potchefstroom, Bethlehem en Greytown. Geen besmetting het tot dusver daar voorgekom nie, ten spyte daarvan dat dit kunsmatig besmet is. Die inokulasie is nou ook "nat" toegedien. By die sojaboonproewe van mnr Henk van der Westhuizen (Philagro) te Koedoeskop en Brits waar middels onderskeidelik deur handspuit en spilpunt toegedien is, het sclerotinia-besmetting voorkom. By sonneblom kon die middels slegs per handspuit toegedien word, aangesien dit te nat was om van spilpunt gebruik te maak. Goeie besmetting met sclerotinia kom egter voor.

          Mnr Potgieter noem dat daar tydens streeksvergaderings van Graan SA, gerapporteer is dat sclerotinia in sojaboonsaad gevind is. Hy sê dat produsente gevolglik hulle saad wil terughou om seker te maak dat hulle oeste sclerotinia-vry is. Die Voorsitter sê dat hierdie saak onder SANSOR se aandag gebring moet word. Dr De Kock wys op besluit nommer 10.3.1.1 van 30 Januarie 2006: "Dat saadmaatskappye versoek sal word om aan te dui of hulle hul sojaboonsaad vir sclerotinia behandel en indien wel, waarmee". Hy sê dat geregistreerde saad vry van sclerotinia behoort te wees.

          Besluite:

          1. Dat gevalle waar besmette gesertifiseerde saad gevind is, onder SANSOR se aandag gebring sal word.

             Mnr Keun

          2. Dat uitvoering aan besluit nommer 10.3.1.1 van 30 Ja­nuarie 2006 gegee sal word, naamlik: "Dat saadmaat­skappye versoek sal word om aan te dui of hulle hul sojaboonsaad vir sclerotinia behandel en indien wel, waarmee".

             Mnr Keun

    4. Produksiekostebepalings

       Mnr Bührmann sê dat hy navraag by mnr Hendrik van Pletzen (ex OTK), oor Combudsyfers en ander relevante statistiek gedoen het. Mnr Van Pletzen het onderneem om weidingswaardes en ander relevante data uit argief­materiaal vir die PNS op te som. Mnr Bürhrmann onder­neem om hierdie inligting aan die PNS-kantoor te verskaf sodra dit beskikbaar is.

       Besluit:

       1. Dat mnr Bürhrmann inligting wat mnr Van Pletzen ten opsigte van onder andere weidingsdata sal opsom, aan die PNS-kantoor sal verskaf, sodra dit beskikbaar is.

          Mnr Bührmann

11. Saad

    Onder item 10.3.1 behandel.

12. Tegnologie-oordrag

    1. Inligtingsdae 2006

       7 Maart 2006	Soja-inligtingsdag, Cookhouse
       8 Maart 2006	Soja-inligtingsdag, Addo
       15 Maart 2006	Soja-inligtingsdag, Broodsnyersplaas Boerevereniging
       28 Maart 2006	Soja-inligtingsdag, Outeniekwa proefplaas – George
       16-19 Mei 2006	NAMPO-Oesdag
       26 September 2006	Super Sojakompetisie: Cedara
       27 September 2006	Super Sojakompetisie: Dundee

       ---

    2. Sojaboonforum

       1. Terugvoering van die vergadering van die Sonneblom- en Sojaforum – terugvoering PNS Tegnologiekomitee

          Geen.

       2. Sake om na die volgende Forum te verwys

          Geen.

13. Ander sake

    1. Inligting vir plasing op die webtuiste

       Geen nuwe inligting.

    2. Nuus vir Landbouradioprogram

       Die Voorsitter meld dat sojaboonroes en sclerotinia onder produsente se aandag gebring sal word.

       Besluit:

       1. Dat sojaboonroes en sclerotinia onder produsente se aandag gebring sal word via die program.

          Voorsitter
          Mnr Keun

14. Datums van volgende vergaderings

    Die vergadering neem kennis van die program van die Soja­werkgroepvergaderings vir die jaar:

    • 3 Mei 2006
    • 3 Augustus 2006
    • 4 Oktober 2006
    • 5 Desember 2006

15. Afsluiting

    Die Voorsitter bedank die lede vir hulle bydraes tydens die vergadering en verdaag die vergadering om 13:00.