2.

Algemene oorsig

Navorsing wat deur die PNS befonds word, is in die verlede grootliks uitgevoer deur die Landbounavorsingsraad (LNR) en in 'n mindere mate deur die provinsies en universiteite.

Oor die kreeftegang van die LNR is reeds baie gesê in vorige PNS Navorsingsverslae, en ongelukkig is die proses oënskynlik nog nie omgekeer nie. Kapasiteit in sekere fasette het 'n baie groot probleem geword, hoofsaaklik omdat opvolging nie betyds aangespreek word nie, hetsy vanweë 'n gebrek aan insig of gebrek aan voldoende befondsing vanaf owerheidskant. Samewerking met die verskillende institute van die LNR is egter steeds goed nieteenstaande die moeilike omstandighede waaronder hulle dikwels moet funksioneer.

Skakeling met die provinsie KwaZulu-Natal op senior vlak het basies tot stilstand gekom. Die PNS probeer steeds verbintenisse herstel. Die Super Soja aksie gaan gelukkig steeds voort danksy toegewyde pogings van individue en die inisiatief van mnr Johann du Plessis, Trustee van die PNS.

Van die voorgestelde samewerking met die Departement van Landbou Oos-Kaap, is aksies steeds beperk tot demonstrasie-aanplantings van soja­bone gerig op opkomende Landbou. Soortgelyke werk word ook by kommersiële boere gedoen deur middel van mnr L Killian, kontrakteur van die PNS. Die PNS het mnr Killian ook tot beskikking gestel vir advies aan die Departement van Landbou Wes-Kaap vir biodiesel asook privaat inisiatief ten opsigte van canola-aanplantings met die oog op vervaardiging van bio-diesel. Hierdie aksie sal blykbaar aanstaande jaar momentum kry.

Samewerking met die Departement van Landbou Wes-Kaap was oor baie jare uitstekend. Mannekrag, in veral opvolging en sekere dissiplines, as­ook voldoende befondsing blyk egter 'n groter wordende probleem te word. Hierdie situasie het gelei tot 'n beleidsbesluit ten opsigte van befonds­ing wat hieronder genoem word uit erkenning van jare lange goeie verhoudinge en in 'n poging om die Departement van Landbou Wes-Kaap terwille te wees.

Gesamentlike aksies tussen die Departement van Landbou Noord-Kaap, Universiteit van die Vrystaat en die LNR het gehelp om vroeëre verbinte­nisse met die Departement van Landbou Noord-Kaap weer rigting te gee. Die PNS is veral dank verskuldig aan mnr Hannes Gerber, Adjunk-direkteur Navorsing van genoemde Departement wat uit sy pad gaan om behulpsaam te wees.

Pogings word steeds aangewend om daadwerklike samewerking met die Departement van Landbou Mpumalanga te bewerkstellig, maar werklike vordering ontwyk die PNS steeds. Gesprekvoering word egter volgehou.

Die PNS het oorweging gegee aan groter betrokkenheid by Ontwikkelende Landbou, maar gesien die gebreke by die verskillende provinsies waarna hierbo verwys is, asook tydelike probleme by die Kleinboer aksie van Graan SA, het die PNS besluit om voorlopig nie verdere verbintenisse in hier­die verband aan te gaan nie.

Goeie vordering word gemaak in die poging van die PNS om nouer samewerking met universiteite te bewerkstellig. Die name van die universiteite van KwaZulu-Natal, Vrystaat, Stellenbosch, Pretoria en Noordwes moet uitgelig word en die PNS is veral dankbaar dat vooruitgang jaarliks in hierdie verband waargeneem kan word. So word daar tans met die Universiteit van Pretoria onderhandel vir die vestiging op die kampus van UP van mnr W van Wyk, 'n kontrakteur van die PNS en erkende sojaboonkundige in die bedryf, in 'n poging om meer studente in hierdie rigting op te lei.

Beide die soja- en canolabedrywe gaan mank aan kundiges wat beskikbaar is vir die twee bedrywe en vandaar die pogings van die PNS om saam met bevriende organisasies hierdie probleem aan te spreek.

Beperkte fondse vir navorsing is ook 'n probleem wat deur universiteite ervaar word, en vind die PNS toenemend dat administratiewe fooie, bo-koste en konsultasie fooie deur universiteite van befondsers aangevra word. Vanweë die uiteenlopende beleidsrigtings gevolg deur verskillende universiteite het die PNS besluit om stelselmatig sy eie beleid hieromtrent te bepaal in samewerking met die universiteite betrokke.

Die verskillende beleidsbesluite waaroor verlede jaar gerapporteer is, is die afgelope jaar daadwerklik geimplementeer.

In lyn met die aktiewe bevorderingsprogram van gewasse wat die PNS befonds, is veral met artikels en radioprogramme groot insette gelewer. Meer omtrent die radioprogramme word later onder die verskillende gewasse gemeld. 'n Nuwe radioprogram in samewerking met Graan SA en OPOT/OAK is vanaf Januarie 2006 van stapel gestuur.

Die PNS het die afgelope jaar baie moeite gedoen ten opsigte van die publikasie van artikels deur 'n verskeidenheid outeurs aan wie ons baie dank verskuldig is. Die PNS is van mening dat hierdie poging volgehou moet word.

Soortgelyk verwag die PNS van alle Raadslede om die relevante vak- en bedryfskongresse wat op hulle betrekking het, by te woon om sodoende op hoogte te bly met die nuutste ontwikkelinge.

In 'n verdere poging om kennis van belang vir die PNS te versamel en oor te dra word van tyd tot tyd kundiges genooi na Raadsvergaderings en werkgroepvergaderings om die betrokkenes in te lig insake relevante en interessante onderwerpe.

Thrip-befondsing van R500 000 is aan die Universiteit van Stellenbosch onder leiding van Prof André Agenbag toegestaan vir bevordering van canola in die Wes-Kaap waaronder 'n handleiding "Canola Production Manual" vervat is. Hierdie toekenning is gemaak op sterkte van die befonds­ing deur die PNS as sogenaamde Industriële vennoot ten opsigte van canola navorsing.

Uit bogenoemde blyk dit dat tegnologie-oordrag vir die PNS steeds van die grootste belang is. Vanweë beoogde betrokkenheid met opkomende landbou in KwaZulu-Natal sowel as hulp ten opsigte van die Super-Sojakompetisie, het die PNS mnr C Havenga deeltyds gekontrakteer. Mnr Ha­venga was die afgelope twaalf jaar betrokke by die Super-Sojakompetisie en is vir baie jare bekend in sojakringe.

Die PNS webblad speel ook 'n belangrikke rol in tegnologie-oordrag. Daar is die afgelope jaar met rasse skrede vooruitgang gemaak met die web­tuiste onder leiding van mnr JSG Joubert, Visevoorsitter van die PNS. Sonder die hulp van die PNS se diensverskaffer Tigme.com asook dr L du Plessis en mev M du Preez egter sou dit nie moontlik gewees het nie. Daar is egter nog baie werk wat hieromtrent gedoen moet word.

Daar is verlede jaar gemeld dat mnre Foord Asset Management as tweede portefeulje bestuurder aangestel is naas Absa fondsbestuurders. Dit is met groot dank dat ons kan rapporteer dat beide fondsbestuurders uitmuntend presteer het. Die finansiële posisie van die PNS is steeds kern ge­sond en is as sulks deur die ouditeure bevestig.