2.

Algemene oorsig

Die PNS kon die afgelope jaar steeds met groot ywer sy belangrikste doelstellings nastreef ten spyte van min steun deur die Regering en die meeste provinsies.

Die vooruitsig om deur middel van plaaslike bio-brandstofproduksie, vinnig, aansienlike vordering te maak ten opsigte van die vervanging van ingevoerde proteïen vir diereverbruik met plaaslik geproduseerde proteïen het nie gematerialiseer die afgelope jaar soos algemeen verwag is nie. Die aangekondigde bio-brandstofbeleid van die Regering (sien PNS-webblad) sluit mielies as grondstof uit en dus ook die sogenaamde "Distillers Dried Grains Solubles" (DDGS) as proteïenbron. Sojabone en canola is egter as moontlike grondstowwe ingesluit en het die PNS Raad weereens sy toewyding aan die bevordering van sojabone herbevestig. Ongelukkig egter neem die toestaan van lisensies deur die Regering aan voornemende bio-brandstof vervaardigers onnodig lank en mag dit 'n verdere negatiewe sein uitstuur aan voornemende beleggers. Hoewel 'n addisionele koper/s 'n verdere verhoging in die produksie van sojabone sal stimuleer, is dit nie 'n alles oorheersende aspek nie aangesien proteïen steeds op groot skaal na Suid-Afrika ingevoer word (sien projekte hieronder).

In die Navorsingsverslag van 2006/07 is melding gemaak dat dr S Moephuli as nuwe President van die LNR aangestel is wat algemeen verwelkom is. Na 'n termyn van totale negatiwiteit deur die vorige President, is uitgesien na 'n daadwerklike ommekeer veral ten opsigte van navorsings­kapasiteit by die LNR. Ongelukkig is daar steeds 'n uitvloei van kundigheid en word bitter min gesien ten opsigte van die skepping van nuwe kapasiteit wat so dringend nodig is. Hopelik sal die volgende jaar meer aanstellings as bedankings inhou.

Dit is egter veral ten opsigte van sojaboonnavorsing dat verdere verval van kapasiteit ernstige kommer wek en het die PNS reeds indringend na alternatiewe begin kyk om die totale verval van sojaboonnavorsing en tegnologie-oordrag te ondervang.

Daar is reeds in vorige Navorsingsverslae melding gemaak daarvan dat die LNR-IGG versoeke vir nuwe sojaboonnavorsingsprojekte van die hand gewys het weens, veral 'n gebrek aan mannekrag. Die toestand het egter die afgelope jaar sodanig versleg dat LNR-IGG genoodsaak was om lopende projekte te suspendeer, weereens as gevolg van 'n verslegtende mannekrag situasie. Desnieteenstaande is geen poging vanaf die LNR se kant aangewend om die situasie te probeer beredder nie.

Daar word baie gepraat en geskryf van die potensiaal vir sojabone veral in die vorige tuislande, maar ondersteuning vanaf Provinsies bly beperk tot lippetaal. Die Super Sojakompetisie in KwaZulu-Natal word steeds suksesvol bedryf (sien projekte) met behulp van die Departement van Landbou KwaZulu-Natal, maar indien die PNS nie betyds ingegryp het met groter befondsing en gekontrakteerde mannekrag nie, sou die projek ook waar­skynlik reeds gesneuwel het.

Aktiewe sojaboonnavorsing en bevordering in ander Provinsies bestaan bykans nie. Herhaalde pogings in die Oos-Kaap het nog geen positiewe resultate getoon nie. Daar is tans 'n bekalkingsprogram sowel as 'n omheiningsprogram wat noodsaaklik is alvorens enige verdere bevordering aldaar gedoen kan word.

Teen die agtergrond van bogenoemde het die Tegnologiekomitee besluit om Dr J De Kock, navorsingskundige van die PNS Raad en ook lid van die Tegnologiekomitee, te versoek om, aan die hand van dissiplines wat belangrik is vir die PNS, 'n naamlys saam te stel van kundiges wat in hierdie kategorieë val en wat moontlik behulpsaam kan wees met navorsing en/of eweknie-evaluasies. Hierdie is 'n reuse taak en sal 'n geruime tyd duur om saamgestel te word maar sal van onskatbare waarde wees met die oog op toekomsbeplanning.

Die Tegnologiekomitee het dit ook goedgedink om vir die eerste keer 'n sojaboondinkskrum te reël waarheen 'n klein aantal van die land se voorste sojaboonboere, navorsers en etlike Trustees genooi is. Verskeie knelpunte is geïdentifiseer waaraan aandag gegee sal word tot voordeel van die sojaboonbedryf. Onder die opskrif "Beleidsbesluite" word verder hieroor verslag gedoen.

'n Verdere aspek wat geopper is en wat proteïengewasse raak is 'n betroubare skatting van oppervlakte beskikbaar vir die verbouing van sojabone en canola. Hierdie aangeleentheid sal in die volgende jaar die nodige aandag ontvang.

Navorsingsfondse bestee deur die PNS het die afgelope jaar besondere THRIP voordele vir drie instansies ingehou, te wete:

• Universiteit van KwaZulu-Natal (Prof RM Gous)
• Universiteit Stellenbosch (Prof A Agenbag)
• Departement van Landbou: Wes-Kaap (Dr T Brand)

Die PNS is dankbaar dat bogenoemde navorsingsinstansies hierdie addisionele fondse ontvang het wat weer tot uitbreiding van navorsings­aktiwiteite sal bydra.

Etlike borgskappe is ook weer die afgelope jaar toegestaan waaronder die belangrikste was vir die jaarlikse simposium insake grondgedraagde siektes gereël deur die LNR-NIPB te Stellenbosch asook 'n Internasionale Silikonkonferensie wat gedurende 2008 in Suid-Afrika aangebied word.

Raadslede het weer volgens Raadsbeleid 'n verskeidenheid kongresse, Algemene Jaarvergaderings (AJV's), simposiums en andere waarvan die onderwerpe vir die PNS belangrik is, bygewoon. Die belangrikste hiervan was: "Animal Feed Manufacturers Association" (AFMA), Suid-Afrikaanse Nasionale Saadorganisasie (SANSOR), Landbou-ekonomiese Vereniging van Suid-Afrika (LEVSA), Suid-Afrikaanse Pluimvee Vereniging (SAPV), die gesamentlike kongres van die Suid-Afrikaanse Gewasproduksievereniging, Grondkundige Vereniging en Tuinbou-vereniging, SA Pelagic Fish Processors Association, "International Fishmeal and Fish Oil Organization Limited", VSA, Transvaale Landbou-Unie (TLU), Oliepersers-vereniging, Agri-SA, die Landbou vooruitskouingskonferensie, South African Biofuels Association (SABA), 'n Onkruiddoder Weerstandbiedendheidsimposium en PNS werkgroepe waarbenewens lede ook by 'n verskeidenheid Inligtingsdae as sprekers opgetree het. Die waardevolle inligting wat so bekom word, word tweemaandeliks tydens Raadsvergaderings verpoel en bespreek tot groot voordeel van die PNS in sy geheel.

Soos bykans elke jaar die geval is, is weer deeglik aandag gegee aan die behoeftes ten opsigte van die PNS Raad, sy komitees asook beleids­aspekte. Nie alleen is die Trust Akte weer noukeurig ontleed om te verseker dat dit aan die huidige behoeftes voldoen nie, maar ook die same­stelling en funksies van die Raad en sy komitees is meer vaartbelyn gemaak veral om kontinuïteit te verseker. Finansiële beleid- en beheer is ook nagegaan en aangepas waar nodig.

Daar is in die Navorsingsverslag van verlede jaar gemeld dat die PNS Raad besluit het om by sy prestasietoekennings 'n vyfde kategorie by te voeg wat ten doel het om erkenning te gee aan 'n PNS Raadslid wat oor tyd 'n betekenisvolle rol gespeel het in die PNS se werksaamhede. Die Raad het dit goedgedink om die afgelope jaar die eerste van hierdie toekennings, die hoogste van sy soort, aan Mnr SJ (Steve) Malherbe te maak wat reeds 25 jaar 'n besondere bydra gelewer het, eers by die Proteïen Advieskomitee (PAK) en daarna by die PNS. Dit is vir die PNS inderdaad 'n groot voor­reg dat Mnr Malherbe oor 'n tydperk van 25 jaar soveel tyd aan die PNS en sy aktiwiteite kon afstaan. Die Raad spreek weereens sy hartlikste dank teenoor hom uit vir sy onbaatsugtige diens tot voordeel van die PNS en alles waarvoor hy staan.

Die PNS wens ook sy gelukwense oor te dra aan Dr Mark Hardy met sy benoeming as landboukundige van die jaar vir die Provinsie Wes-Kaap, asook aan Dr Driekie Fourie en weereens Dr Mark Hardy as Navorsers van die Jaar vir die Provinsies Noord-Wes en Wes-Kaap onderskeidelik.

Gelukwense word ook oorgedra aan Dr JM (Kobus) Laubscher met sy aanstelling as Hoofbestuurder van Graan Suid-Afrika. Die PNS glo en vertrou dat die samewerking met hom net so goed en selfs beter sal wees as met sy voorgangers.